Tango, Sławomir Mrożek – analiza utworu, charakterystyki postaci
Utwór tango został napisany przez Sławomira Mrożka. Dramat ten w druku ukazał się w roku 1964 w piśmie „Dialog”. Niecały rok później wystawiano już sztukę na scenie bydgoskiego teatru. Jako pozycja książkowa utwór wydany został dopiero w roku 1973. Wymowa utworu sprawia, że można połączyć jej problematykę z ówczesnymi wydarzeniami historycznymi: władzą komunistyczna oraz rewolucja obyczajową.
Dokładny czas akcji nie zostaje określony, znamy jedynie miejsce akcji, którym jest mieszkanie małżeństwa: Eleonory i Stomila. Mieszkanie a dokładnie pokój w którym rozgrywa się akcja ma swoisty charakter podkreślający tocząca się akcje. Wszechobecny nieporządek jest bardzo zauważalny: niedojedzone resztki na stole, od lat niepotrzebny wózek dziecięcy czy klatka na ptaki. Wszystkie te przedmioty mają związek z przeszłością mieszkańców domu. Zastanawia jednak ich miejsce, są wyrwane z „epoki” i pozostawione bez ruchu. W ten sposób przeszłość nieudolnie miesza się ze współczesnością, niema pomiędzy nimi spójności. Zarówno przedmioty jak i ich właściciele pozostają w nieładzie. Główne postacie utworu charakteryzują sytuację.
Artur – to syn Eleonory i Stomila, młodzieniec, który staje się główna postacią utworu, to jego przemyślenia i pragnienia stają się wyznacznikiem akcji. Artur uczęszcza na studia gdzie pobiera zajęcia filozoficzne i medyczne, jest zdyscyplinowany i kulturalny. Tęskni w swej ideologii za starym porządkiem, brakiem rozpasania gdzie każdy miał określone zasady i miejsce. Rażą go postawy przejawiane przez rodzinę, stąd za wszelka cenę stara się je zmienić. Ma pretensje do matki o romans z Edkiem, żal do ojca o jego bezczynność, wstręt do Edka przedstawiciela chamstwa i prostactwa. Wszystkie te czynniki stymulują go do ostatecznej decyzji i realizacji planu – ślubu z kuzynka Anką. Małżeństwo to urządzone ma zostać jak nakazuje dawna tradycja: daje to nadzieje na uzdrowienie wszystkich i przywrócenie dawnego porządku. Zapalczywie przedstawia swój zamiar kuzynce, można by powiedzieć, że prawie wymusza na niej zgodę. W swym szaleńczym zamyśle zapomina jednak o najważniejszej rzeczy, która stanie się „iskrą” rozpoczynającą tragedię, ani razu jak przystało w tradycji nie wyznał wybrance miłości, nie udowodnił tym samym prawdziwych zamiarów swego postępowanie.
Eleonora – to przede wszystkim matka Artura i żona Stomila, w utworze na jaw wychodzi, że jest też kochanką Edka. Eleonora jest kobietą pozbawiona „hamulców” – wyzwolona dorastała w pokoleniu łamiącym tradycje i zasady. Uważa więc wszelkie swe poczynania za czyny wyzwolone o które kiedyś tak ciężko było walczyć. A przecież jak twierdzi, dzięki takim ludziom jak ona dzisiejsze pokolenie mają utorowaną i ułatwioną drogę. Znudziła ją postać męża artysty i eksperymentatora, swe zainteresowanie poświęca kochankowi, który jest dla niej symbolem najczystszej prostoty.
Stomil – ojciec Artura , mąż Eleonory, wraz z żoną przyczyniał się do wyłamania z pod panujących kiedyś norm. Nadal pozostaje wierny swym pasją: eksperymentom i sztuce, choć niedane mu ona tyle zadowolenia co dawniej. Na przestrzeni lat żyjąc w tym rodzinnym chaosie zmienił się z wolnego intelektualisty walczącego o nowy ład w bezwolnego męża zdradzanego przez żonę. Mimo, iż wierzy, że sztuka może stać się podstawą nowego porządku pozostaje w stagnacji niezdolny do jakichkolwiek czynów.
Eugenia jest Babcią Artura, przeważnie chadza w przejaskrawionych strojach ostro kontrastujących z jej statecznym wiekiem. Największą radością jej codzienności jest grywanie w karty, czyn ten jest stanowczo karany bywa przez Edka. Za złe zachowanie babcia odsyłana jest na katafalk gdzie leżąc bez ruchu wśród gromnic ma rozmyślać nad swym życiem oraz tradycyjna rolą, którą powinna objąć. Ta postać umiera w finale sztuki, kładąc się na katafalk i informując wszystkich, że właśnie nadszedł koniec jej życia.
Eugeniusz to brat Eugenii a więc i wujek Artura, wydaje się być jedyną postacią pozostającą nadal blisko tradycji, starszy, siwy pan w okularach, zawsze dobrze elegancko ubrany choć zakurzony. Pozostał bowiem gdzieś w swych zamysłach nie dopuszczając nowych idei. Eugeniusz stoi po stronie Artura, on wspiera i podtrzymuje jego zapędy, jest jego powiernikiem . Czy jednak do końca prawdziwym? Eugeniusz ulega i podczas nieobecności Artura grywa z innymi karty , sam nigdy nie staje do walki robi to rękoma Artura. Gdy ten jednak poniesie klęskę i umrze Eugeniusz wybierze pozostałego przy życiu Edka. W ten sposób zawsze pozostaje „bezpieczny” skłania się w danym momencie w tę, stronę która ma realne szanse przetrwać.
Edek charakterystyczna postać dramatów Mrożka, prostak, cham, bezmyślna istota, sprawiająca wrażenie podejrzanej. Jego prostactwo nie wynika z wolności umysłu czy łamania zasad, jest jedynie przejawem chamstwa. Reprezentuje jednak siłę fizyczną, którą w finale pokona inteligencje Artura, odbierając mu jednocześnie życie.
Ala kuzynka Artura wybranka jego serca, zwolenniczka nowego porządku -braku zasad i norm. Po dłuższej konwersacji zgadza się na ślub z Arturem. Będąc przeświadczoną, że Artur żeni się z nią nie z miłości ale dla „formy” zdradza go z Edkiem. Ten czyn zaważy na przebiegu tragicznego finału.
