„O poprawie Rzeczpospolitej” Andrzej Frycz Modrzewski – analiza utworu

Dzieło autorstwa Andrzeja Frycza Modrzewskiego zatytułowane „O poprawie Rzeczpospolitej” powstało w dobie renesansu stając się bezcennym źródłem praw, zasad, odwołań i inspiracji w kolejnych latach. Autor zaprezentował we własnym odczuciu wizję sprawiedliwego i prawego państwa. Rozważania nie są jedynie dywagacją, swobodną refleksją a odwołaniem do konkretnych spraw Rzeczpospolitej. Wizja zreformowanego państwa oparta o analizę istotnych obszarów życia społecznego stała się wzorem dla późniejszych myślicieli i kolejnych reform. Chcąc dokładnie omówić utwór i zawarte w nim poglądy należy odwołać się do kolejnych ksiąg: I O obyczajach, II O prawach, III O wojnie, IV O kościele,  V O szkole. Publicysta zainteresował się i podał konkretne propozycje dla wszystkich najważniejszych struktur funkcjonowania państwa, jego zbiór to swojego rodzaju uniwersalna konstrukcja ustroju państwowego, który nie może sprawnie funkcjonować bez sądownictwa, wojska, kościoła, oświaty i obyczajów.

W tekście dokładnie omówiono zawartość i wartość każdej z ksiąg, wskazano na bezcenną i ponadczasową wymowę dzieła. Całość poparta cytatami zawiera 571 słów.

„O poprawie Rzeczpospolitej” Andrzej Frycz Modrzewski – analiza utworu

„O poprawie Rzeczpospolitej” to najbardziej znane dzieło Andrzeja Frycza Modrzewskiego, które w sposób bezpośredni wpłynęło na rozwój ówczesnej i późniejszej publicystyki oraz świadomość społeczną. Utwór powstały w dobie renesansu stał się bezcennym źródłem praw, zasad, odwołań i inspiracji w kolejnych latach. Andrzej Frycz Modrzewski   zaprezentował we własnym odczuciu wizję sprawiedliwego i prawego państwa. Rozważania nie są jedynie dywagacją, swobodną refleksją a odwołaniem do konkretnych spraw Rzeczpospolitej. Można stwierdzić, że autor podjął i rozpropagował pojęcie demokracji w tak szerokim spektrum jako pierwszy w Europie. Wizja zreformowanego państwa oparta o analizę istotnych obszarów życia społecznego stała się wzorem dla późniejszych myślicieli i kolejnych reform. Chcąc dokładnie omówić utwór i zawarte w nim poglądy wystarczy odczytać tytuły kolejnych ksiąg: I O obyczajach, II O prawach, III O wojnie, IV O kościele,  V O szkole. Publicysta zainteresował się i podał konkretne propozycje dla wszystkich najważniejszych struktur funkcjonowania państwa, jego zbiór to swojego rodzaju uniwersalna konstrukcja ustroju państwowego, który nie może sprawnie funkcjonować bez sądownictwa, wojska, kościoła, oświaty i obyczajów.

Za najświatlejszą i najbardziej pouczającą uznaje się Księgę II, to w niej bowiem odnajdujemy myśl; ” bez praw nie może być prawdziwej wolności”. Jasne zasady, normy, przywileje i obowiązki pozwalają przecież, odnalezienie człowiekowi właściwego kierunku rozwoju umożliwiającego czerpanie korzyści z możliwości współistnienia z innymi.  Równie ważny jest postulat na temat równouprawnienia wobec prawa wszystkich obywateli. Jak mówi cytat: „W jednej rzeczpospolitej, jedni za to samo płacą głową, za co innych traktuje się pobłażliwie”. To bardzo odważne słowa w ówczesnym czasie faktem bowiem było, że szlachta miała przywileje na które nie mogli liczyć chłopi, pospólstwo czy biedota. Nawet w obliczu popełnienia podobnej zbrodni możny pan mógł zostać uniewinniony gdy przedstawiciel niższej klasy otrzymywał surową karę chłosty, więzienia a nawet utraty życia. Tę właśnie wyraźną nierówność, podział na lepszych i gorszych wytyka Modrzewski , pragnie jednej sprawiedliwości i jednego prawa dla wszystkich. Jego apel dotyka również problematyki opieki zdrowotnej, konieczność korzystania z pomocy lekarza, pobyt w szpitalu czy leki były poza zasięgiem większości obywateli. Nie było ich stać na opłaty stąd musieli leczyć się sami lub umierali nie otrzymawszy odpowiedniej pomocy. Autor pisze: „ samą tylko szlachtą kwitnąć nie może, bo a któż będzie dawał żywność i nam i bydłu, jeśli żadnego oracza nie będzie?”. Rzeczpospolita to nie szlachta, której należą się wszystkie przywileje ale równi im ludzie pracy , którzy siłą swoich rąk uprawiają ziemię, hodują bydło, mielą mąkę i pieką chleb niezbędny do życia. Rzeczpospolita musi więc zapewnić równą opiekę wszystkim obywatelom bo tylko w ten sposób możliwe będzie sprawne funkcjonowanie wszystkich jej obszarów. Księga III – o wojnie ukazuje, iż Andrzej Frycz Modrzewski podobnież jak jego duchowy patron Erazm z Rotterdamu był wyznawcą irenizmu. Oznacza to, że przeciwstawiał się wszelkiego rodzaju sporom i wojną hołdując zgodzie. Tym samym ogromny nacisk został położny na ukazaniu czytelnikowi jak ogromne szkody i spustoszenie przynoszą wojny „zbrodnie, ohydy, hańby, nieszczęścia nieskończone, które wojna za sobą wlecze…”. W księdze I – o obyczajach autor prezentuje obowiązki i cnoty którymi powinien odznaczać się prawy obywatel. Dokładnie scharakteryzowane zostają cechy: senatora, posła, sędziego, starosty i hetmana czyli reprezentantów od których wielokrotnie zależny jest los innych. Księga V poświęcona szkolnictwu wskazuje na konieczność edukowania młodych obywateli. Rola dobrego, kompetentnego nauczyciela zostaje wyeksponowana, jak mówi cytat „szkolny stan jest najcudniejszy i rzeczom ludzkim najpożyteczniejszym”. Autor nawołuje o finansowanie szkół jako priorytetu , który należy przedkładać nad pozostałe wydatki.

Czarny Rafał – charakterystyka bohatera „Historia żółtej ciżemki”
Jednym z bohaterów występujących w książce A. Domańskiej pt.: „Historia żółtej ciżemki” był Czarny Rafał. Mężczyzna „wzrostu był więcej niż średniego,...
„Na Anioł Pański” interpretacja wiersza, Kazimierz Przerwa Tetmajer
„Na Anioł Pański” interpretacja wiersza Kazimierza Przerwy Tetmajera „Na Anioł Pański ” to tytuł wiersz Kazimierza Przerwy Tetmajera. Cały utwór...
Legenda „O trębaczu z wieży mariackiej” Z. Chmurowa, streszczenie
Były to czasy królów i nieprzerwanych wojen o terytoria. Polska była atakowana przez sąsiadów i wrogich Tatarów. Rzecz działa się w Krakowie,...
„Prośba o wyspy szczęśliwe” interpretacja wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
„Prośba o wyspy szczęśliwe” interpretacja wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Konstanty Ildefons Gałczyński urodził się 23. 01. 1905...
Wypracowanie "Syzyfowe prace" Żeromski - Patriotyzm w utworze
Patriotyzm w utworze syzyfowe prace Stefana Żeromskiego Patriotyzm oznacza;” postawę społeczno – polityczną i ideologię miłości i przywiązania...

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *