Semantyka ogólna nie wiele wspólnego z semantyką logiczną i językoznawczą. Jest to nauka i koncepcja filozoficzno – socjologiczna odnosząca się do języka. Generalnymi zagadnieniami semantyki ogólnej są relacje pomiędzy społeczeństwem a językiem oraz metody poprawy stosunków społecznych i międzyludzkich na drodze zmiany języka. Semantyka ogólna jest zatem pokrewna socjologii, psychologii i psychoterapii. Nauka ta rozwijała się od lat dwudziestych XX wieku a jej głównym inicjatorem był Alfred Korzybski , działający w latach międzywojennych. Semantyka ogólna zainteresowana jest w głównej mierze wpływem języka na ludzką świadomość i możliwością zmiany świadomości poprzez odpowiedni język. Błędy obciążające powszechny język to między innymi: nieprecyzyjność, nadmierna abstrakcja, manipulacja.
Semantyka ogólna to podejście filozoficzne, które bada, jak tworzymy i rozumiemy znaczenie za pomocą naszego języka i symboli. Została opracowana przez Alfreda Korzybskiego w latach 30. XX wieku i często jest streszczana frazą “mapa nie jest terytorium”, co oznacza, że słowa i symbole, których używamy, nie oddają w pełni rzeczywistych obiektów lub doświadczeń, które reprezentują. Podejście to podkreśla znaczenie języka w kształtowaniu naszych percepcji i rozumienia świata.
Jednym z kluczowych pomysłów w semantyce ogólnej jest koncepcja “wiązania czasu”, która odnosi się do unikalnej ludzkiej zdolności do budowania na wiedzy i doświadczeniach poprzednich pokoleń za pomocą języka i symboli. Proces ten pozwala na gromadzenie i rozwijanie wiedzy w czasie.
Korzybski wprowadził również pojęcie “logiki niearystotelesowskiej”, sugerując, że tradycyjna logika binarna (prawda/fałsz, tak/nie) często jest niewystarczająca do radzenia sobie ze złożonościami rzeczywistości. Zaproponował, że nasze rozumienie rzeczywistości jest zawsze ograniczone i filtrowane przez nasz system nerwowy i strukturę naszego języka.
Ciekawostki dotyczące semantyki ogólnej obejmują:
- Wpływ na Science Fiction: Pisarz science fiction, Robert Heinlein, był pod wpływem semantyki ogólnej, co jest widoczne w jego powieści “Obcy w obcym kraju”, gdzie koncepcja “grokowania” – pełnego zrozumienia czegoś w najgłębszy sposób – jest podobna do idei Korzybskiego na temat percepcji i zrozumienia.
- Język E-Prime: Niektórzy zwolennicy semantyki ogólnej opowiadają się za używaniem E-Prime, wersji języka angielskiego, która wyklucza wszystkie formy czasownika “być”. Ma to na celu zmniejszenie nieporozumień i założeń w komunikacji.
- Wpływ na psychoterapię: Semantyka ogólna miała wpływ na różne dziedziny, w tym psychoterapię. Na przykład zainspirowała rozwój Programowania Neurolingwistycznego (NLP) i została włączona do niektórych terapii poznawczo-behawioralnych.
- Programy edukacyjne: Istnieją programy edukacyjne i warsztaty poświęcone nauczaniu zasad semantyki ogólnej, podkreślające krytyczne myślenie, jasność w komunikacji i świadomość ograniczeń lingwistycznych.
Semantyka ogólna rozszerza się poza prostą analizę języka, by oferować głębsze zrozumienie związku między językiem, myślą i zachowaniem. To interdyscyplinarne podejście pozwala badać, w jaki sposób język, którym się posługujemy, wpływa na nasze postrzeganie rzeczywistości i jak ta percepcja wpływa na nasze działania oraz interakcje z otoczeniem.
Według tego podejścia, język działa jak filtr, przez który interpretujemy świat wokół nas. Słowa i frazy, których używamy, kształtują nasze myśli i postrzeganie rzeczywistości. Różne języki i kultury mogą mieć odmienne słowa opisujące emocje, co może wpływać na sposób, w jaki te emocje są doświadczane i rozumiane. Jednak język ma swoje ograniczenia, jak podkreślał Korzybski, używając metafory, że “mapa nie jest terytorium”. Oznacza to, że słowa, których używamy do opisania rzeczywistości, nigdy nie są tą rzeczywistością samą w sobie, lecz jedynie jej uproszczeniami, które mogą prowadzić do błędnych przekonań lub nieporozumień.
Sposób, w jaki rozumiemy słowa i koncepty, ma bezpośredni wpływ na nasze zachowanie i decyzje. Na przykład, jeśli ktoś używa języka, który generalizuje lub absolutyzuje, może to prowadzić do ograniczonej perspektywy i błędnych decyzji. Uświadomienie sobie, jak język wpływa na myśli i zachowania, może pomóc w lepszym rozumieniu siebie i innych, a także w skuteczniejszym komunikowaniu się i rozwiązywaniu konfliktów.
W edukacji i terapii, semantyka ogólna może być wykorzystywana do nauczania ludzi, jak język wpływa na ich doświadczenia i interakcje. Przez praktykowanie świadomości językowej i krytycznego myślenia, ludzie mogą lepiej radzić sobie z wyzwaniami emocjonalnymi i społecznymi.
Podsumowując, semantyka ogólna dostarcza narzędzi do głębszego zrozumienia, jak nasz język kształtuje naszą rzeczywistość, wpływając na nasze myśli, emocje, decyzje i działania. Jest to podejście, które promuje większą świadomość i refleksję nad sposobami, w jakie komunikujemy się i postrzegamy świat.