Gnostycyzm jest pojęciem oznaczającym w dosłownym tłumaczeniu z języka greckiego „służący poznaniu”. Terminem tym określa się ruchy i doktryny o charakterze religijnym, które powstały w wschodnich rejonach cesarstwa rzymskiego w I i II wieku. Gnostycyzm to kontynuacja gnozy, który charakteryzuje się dualizmem oraz łączeniem grecko – egipskiego hermetyzmu z elementami chrześcijaństwa.
Sama gnoza to wiedza, zapewniająca człowiekowi zbawienie oraz wyzwolenie. Z racji tego, iż wiedza ta pochodzi o samego Boga, to przekazana może być również jedynie przez niego. Człowiek nie jest w stanie nauczyć się tego przez nauczyciela lub pismo. „Gnostycki obraz całości świata obejmuje ziemię zamieszkaną przez ludzi, 7 sfer niebios i różnego rodzaju bóstwa. W odróżnieniu od greckiej wizji bytu jako ładu (kosmos), gnostycy prezentują skrajny antykosmizm. Świat ich zdaniem jest chaotyczny, nieuporządkowany i zły, nie może więc pochodzić od dobrego Boga – jego autorem jest zatem zły bóg (bóstwo).” [wikipedia]
Wśród gnostyków funkcjonuje przekonanie o nie istnieniu zmartwychwstania. Uważają oni, iż zjawisko metempsychozy, czyli wędrówki dusz to prawdziwy obraz tego co dzieje się z człowiekiem po śmierci jego ciała. Podobnie jak inne ruchy dualistyczne tak i ten wyznawał ciało ludzkie jako zły twór. Co prowadziło do antyseksualizmu.