„Odprawa posłów greckich „ Jan Kochanowski – analiza utworu
„Odprawa posłów greckich” autorstwa Jana Kochanowskiego to pierwsza polska tragedia humanistyczna utrzymana w konwencji tragedii greckiej. Treść dzieła odwołuje się do mitu trojańskiego nawiązując tym samym do dzieła samego Homera – Iliady. Czytelnik staje się świadkiem ogromnego dylematu, bohaterom przychodzi bowiem rozważyć wydanie pięknej Heleny posłom tym samym unikając wojny lub spełnić życzenie królewicza i pozostawić ją w Troi narażając kraj na starcie. Mit głosił, iż miłość pięknej Heleny obiecała Parysowi sama Afrodyta, królewicz trojański porwał więc wybrankę, żonę Menelaosa, władcy greckiego nie bacząc na skutki swego czynu.
Jan Kochanowski w swym dziele prezentuje jedynie krótki fragment całej historii, dowiadujemy się, iż do Troi przybywają greccy posłowie aby wynegocjować warunki oddania Heleny. Następnie czytamy o próbach podjęcia ostatecznej decyzji przez Priama, królewicz świadomy zagrożenia pragnie rozważyć wszystkie argumenty i podjąć decyzje w oparciu o werdykt Rady Królewskiej. W tym miejscu ukazuje się tematyka uniwersalna i ponadczasowa, problem wybrania pomiędzy dwoma równoważnymi uczuciami, miłości do kraju i ukochanej kobiety.
Priam , który za wszelka cenę pragnie zatrzymać porwaną żonę greckiego władcy stara się wykorzystać wszelkie argumenty mogące świadczyć na jego korzyść. Stwierdza, że zatrzymanie Heleny jest konieczne dla podtrzymania honoru, ustępstwo i przystanie na warunki posłów mają jakoby wskazać słabość całego państwa. W swych działaniach królewicz nie cofa się również przed przekupstwem, pragnąc zdobyć przeważającą liczbę głosów. Ikateneon, bohater stanowiący symbol stronniczości i demagogii popiera jego czyny, starając się za wszelka cenę zadowolić władcę. Naprzeciw nim staje Antenor, wzór obywatelski, prawdziwy patriota dla którego losy kraju bezsprzecznie pozostają najważniejsze. Jego zadaniem staje się zwrócenie Heleny i ratowanie kraju przed wojną. Niestety okazuje się, że złoto, korzyści materialne i wewnętrzne układy są wstanie przekonać do wątpliwych racji znaczna większość, stronnictwo Parysa odnosi zwycięstwo. Posłowie greccy odjeżdżają bowiem z niczym jednak krwawa wojna narażająca kraj na straty i spustoszenie staje się nieunikniona.
Choć na pozór mogłoby się wydawać, że tematyka „Odprawy posłów greckich” nawołująca do klasycznych zasad jest jedynie wspomnieniem zamierzchłych czasów należy stwierdzić, że jest to dzieło alegoryczne. Oznacza to, że obraz Troi i starożytnych realiów jest jedynie zasłoną ukrywającą przesłanie i sens dotyczące współczesności autora. Troja nie jest niczym innym jak alegorią szesnastowiecznej rzeczpospolitej na co bezpośrednio wskazuje zaprezentowany ustrój, Rada Królewska przybliżona do sejmu oraz analogie w obradach tych ciał, Rada obraduje przecież na wzór polskiego sejmu, Marszalkowie stukają laskami a posłowie rozstępują się by zagłosować. Sam król Priam natomiast wykazuje pewne podobieństwa do Zygmunta Augusta jak na przykład chwiejność i niepewność w podejmowaniu decyzji. Poszczególni bohaterowie prezentują słuszne i naganne postawy obywateli. Antenor staje się obrazem prawdziwego patrioty, Iketaon natomiast posła przekupnego, osoby potrafiącej dostosować swe argumenty do interesów własnych i woli Parysa. O jawnej krytyce podobnych postaw jasno mówi cytat : „O nieszczęsne królestwo i zginienia bliskie, gdzie ani prawa ważą , ani sprawiedliwość ma miejsce, ale wszystko złotem kupić można.” Jan Kochanowski wyraźnie pozostawił czytelnikowi jasne przesłanie w którym potępił prywatny egoizm, przekupstwo i obłudę by uwidocznić role patriotyzmu, wartości uniwersalnej zarówno w starożytnej Grecji, współczesnych mu czasach czy odległej przyszłości.
