Nieznana, tajemnicza przyroda to coś, co romantycznych twórców interesowało najbardziej. Góry były elementem przyrody, który z wielką kunsztownością opisywał Adam Mickiewicz. W utworach „Widok gór ze stepów Kozłowa” oraz „Droga nad przepaścią w Czufut-Kale” wieszcz przedstawia wielkość gór, podkreśla, że mogą one przezwyciężyć człowieka.
Oba utwory to sonety opisujące naturę niebezpieczną. Są to dialogi między pielgrzymem oraz Mirzą- tubylcem znającym Czatyrdah i przepaść obok miasteczka Czufut-Kale. W tekstach występuje wiele metafor, peryfraz oraz personifikacji. W sonecie „Droga nad przepaścią w Czufut-Kale” pielgrzym zachwyca się potęga przyrody znajdując się nad przepaścią na drodze do miasteczka Czufut-Kale, natomiast w sonecie „Widok gór ze stepów Kozłowa” mamy do czynienia z tym, co widzi mały człowiek patrzący ze stepu na wielkie góry. „Widok gór” składa się z dwóch opisowych kwadryn, dwóch opisowych tercyn oraz nieartykułowanego „Aa”, a „Droga nad przepaścią” zbudowany jest z dwóch opisowych kwadryn i dwóch tercyn, z których tylko ostatnia ma charakter refleksyjny. Występują rymy okalające, dokładne, żeński, a w tercynach przeplatające.
W sonecie „Widok gór ze stepów Kozłowa” przedmiotem opisu jest Czatyrdah, najwyższy szczyt w paśmie Gór Krymskich. Tytuł sugeruje położenie geograficzne podmiotu lirycznego, którym jest pielgrzym. Podmiot liryczny ujawnia się w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Podtytuł uświadamia, kto prowadzi dialog: Pielgrzym i Mirza- tubylec, który był na szczycie Czatyrdahu. Dwie pierwsze kwadryny to wypowiedź Pielgrzyma, a dwie końcowe tercyny to wypowiedź Mirzy. Dominanta kompozycyjna są pytania. Pielgrzym rozpoczyna swą wypowiedź pytaniem „tam?” znaczącym to, że podmiot ma na myśli miejsce gdzieś, w jakiejś odległości. Nie wie dokładnie gdzie znajduje się szczyt góry. Zadaje pytanie „Czy Allach postawił ścianą morze lodu?”. Poprzez peryfrazę „morze lodu” podmiot podkreśla budowę góry, która pokryta jest lodem. Metaforą „ściana lodu” ukazana jest wielkość Czatyrdahu, jego potęga. Dodatkowo majestatu górze dodaje to, że został on stworzony przez Boga- Allacha. Peryfraza „tron z zamrożonej chmury” znów podkreśla budowę szczytu. „Tron dla aniołów” to metafora podkreślająca niezwykłość, niedostępność Czatyrdahu. Jest to dla pielgrzyma sacrum- tron dla aniołów. Podmiot zadaje pytanie „Czy diwy z ćwierci lądu dźwignęli te mury, Aby gwiazd karawanę nie puszczać ze wschodu?”. Diwy to według starożytnej mitologii Persów, złośliwe geniusze, które niegdyś panowały na ziemi, potem wygnane przez aniołów, mieszkają teraz na końcu świata, za górą Kaf. Pielgrzym pyta się czy te złośliwe geniusze zbudowały Czatyrdah z ćwierć lądu. Hiperbola „ćwierć lądu” ukazuje wielkość, potęgę gór. Metonimia „te mury” przedstawia to, że góry są niby ścianą, nie do przebicia. Metonimia „gwiazd karawana” ukazuje liczebność gwiazd. Góra jest aż tak potężna, że nawet gwiazdy znajdujące się na niebie nie mogą jej przejść. Podmiot liryczny porównuje Czatyrdah w czasie zachodu słońca do pożaru Carogrodu, czyli kraju Cara („Na szczycie jaka łuna! Pożar Carogrodu!”) Pielgrzym znów sakralizuje Czatyrdah pytając: „Czy Allach, gdy noc chylat rozciągnęła bury, Dla światów żeglujących po morzu natury, tę latarnię zawiesił śród niebios obwodu?”. Personifikuje noc, która rozciąga chylat, czyli suknię honorową, którą sułtan obdarza wielkich urzędników państwa. Epitetem „chylat bury” podkreśla, ze zapada zmrok, ciemność. Metonimia „dla światów żeglujących po morzu natury” ukazuje, że świat dzieli się na części, na kraje, kontynenty, ale natura jest tylko jedna. Porównuje świat do morza. Pojawia się motyw żeglugi. Metonimia „tę latarnię zawiesił śród niebios obwodu” ilustruje Czatyrdah w czasie zachodu słońca. Jego szczyt został oświetlony pomarańczowymi promieniami słońca. Mirza również rozpoczyna swą wypowiedź od pytania „tam?”. W przypadku Mirzy oznacza ono, że tubylec tam był. Jest wiarygodny, widział szczyt na własne oczy. Mirza personifikuje przyrodę: „zima siedzi”. Poprzez personifikację nadaje dynamikę. Metonimia „dzioby potoków” oraz „gardła rzek” oznaczają źródła rzek, które właściwie na szczycie mają swój początek. Gardła rzek widziałem pijące z jej gniazda” to personifikacja źródeł, która dodaje dynamiki. „Z ust mych śnieg leciał” to hiperbola, która podkreśla, że na górze jest aż tak zimno, że oddech ludzki zamarza. Kolejna personifikacja to „orły dróg nie wiedzą”, która zwraca uwagę na wysokość góry. Orły są symbolem długich, podniebnych lotów, ale Czatyrdah jest tak ogromny, że nawet te świetnie latające ptaki nie mogą się tam dostać. Właśnie tam „kończy się chmur jazda”- stwierdzenie to dodaje dynamizuje chmury. Tubylec personifikuje „grom drzemiący w kolebce z obłoków” Błyskawica na razie jest spokojna, ale w każdej chwili może się uaktywnić. Mirza oświadcza, że szczyt jest tak wysoko, ze nad jego turbanem była tylko jedna gwiazda. Metonimia ta podkreśla potęgę Czatyrdahu oraz pustkę, jaka panuje na szczycie- tylko jedna gwiazda. Wykrzyknieniem: „To Czatyrdah!” tubylec ujawnia wyjątkowość góry. Jest ona jedyna w swoim rodzaju. Sonet kończy się nieartykułowanym wykrzyknieniem zdumionego Pielgrzyma: „Aa!”. Turysta, być może europejczyk, zachwycony jest monumentalnością szczytu.
W sonecie zastosowano wiele metafor, metonimii i personifikacji po to żeby czytelnik mógł wyobrazić sobie krajobraz, widok Czatyrdahu. Słownictwo orientalne pozwala na puszczenie wodzów fantazji. Mickiewicz przedstawia naturę, jako potęgę, nadaje jej charakter święty i boski, głęboko poruszający wrażliwość człowieka jak zresztą każde obcowanie z sacrum.
„Droga nad przepaścią w Czufut-Kale” to opis stromych gór widzianych z drogi nad przepaścią, która prowadzi do miasteczka Czufut-Kale. Podmiotem Lirycznym jest pielgrzym, który porównany być może do Adama Mickiewicza. Podmiot ujawnia się w pierwszej osobie liczny pojedynczej: „ja spojrzałem”, „widziałem”. Tytuł sugeruje położenie geograficzne podmiotu, a podtytuł („Mirza i Pielgrzym”) ujawnia, kto prowadzi dialog w sonecie. Mirza jest przewodnikiem, który pokazuje siłę natury i potęgę przyrody. Sonet składa się z dwóch kwadryn oraz dwóch tercyn, ale tylko ostatnia z nich ma charakter refleksyjny, filozoficzny. Występują rymy okalające, żeńskie a w tercynach pierwszy wers rymuje się z pierwszym wersem tercyny drugiej, drugi z drugim, a trzeci z trzecim. Mirza rozpoczyna od tego, że daje rady zagubionemu i nieznającemu drogi Pielgrzymowi. Każe mu zmówić pacierz, opuścić wodze, odwrócić na bok lica. Poprzez użycie trybu rozkazującego autor podkreśla, że Mirza panuje nad sytuacją. Pielgrzym musi nauczyć się nowych reguł. Znalazł się w sytuacji, w której nic od niego nie zależy. Musi zawierzyć z jednej strony Bogu, a z drugiej zwierzęciu („Tu jeździec końskim nogom swój rozum powierza”). Metaforą tą ukazane jest to, ze koń krymski w trudnych i niebezpiecznych przeprawach zdaje się posiadać szczególniejszy instynkt ostrożności i pewności. Nim krok postawi, trzymając w powietrzu nogę szuka kamienia i próbuje czy może bezpiecznie stanąć. Występuje także epitet personifikacyjny, czyli „końskim nogom swój rozum powierza”. Wykrzyknienie („Dzielny koń!”) podkreśla mądrość zwierzęcia. Tubylec nakazuje Pielgrzymowi przyglądać się, co po kolei robi koń. Podkreśla to czasownikiem w trybie rozkazującym: „Patrz”. Koń staje, spogląda, rozgląda się gdzie może bezpiecznie postawić nogę, klęka i stawia kopyto na urwisku skalnym. Metonimiami „głąb okiem rozmierza” oraz „brzeg wiszaru kopytem pochwyca” autor ukazuje wielkość przepaści, urwisko skalne, niebezpieczeństwo. Sytuacja przekraczania przepaści jest symboliczna. Gdy koń przekracza przepaść kończy się też strofa: „Uklęka, brzeg wiszaru kopytem pochwyca, / I zawisnął”. Zastosowana przerzutnia i przerwa miedzy strofami odzwierciedla opisywane zdarzenie. Biała przestrzeń między jedna a drugą częścią zdania powinna przypominać przepaść. Po przekroczeniu przepaści Mirza nadal próbuje kierować zachowaniem Pielgrzyma. Ostrzega go: „Tam nie patrz, tam spadła źrenica. Jak w studni Al.-Kairu, o dno nie uderza.” Słowo „tam” oznacza przepaść. Animizacja źrenicy, wzroku nadaje dynamikę. Peryfrazą ( „I ręką tam nie wskazuj, nie masz u rąk pierza”) Mirza daje Pielgrzymowi do zrozumienia, że zsunięcie się w dół przepaści nieubłagalnie skończy się śmiercią, gdyż jedynie ptak mógłby przeżyć, uratować się, bo umie latać. Mirza nie pozwala nawet myśleć o przepaści („I myśli tam nie puszczaj, bo myśl jak kotwica”). Porównuje te myśli do kotwicy, ponieważ ona sprowadzi ich w głąb otchłani. Onomatopeja („ Kotwica z łodzi drobnej ciśniona w niezmierność głębiny”) podkreśla szum fal. Hiperbolą („Piorunem spadnie”) ukazuje ogrom siły, z jaką kotwica wpada do morza. Metaforą („ Morza do dna nie przewierci, i łódź ze sobą przechyli w otchłań chaosu”) podkreśla wielkość morza i jednocześnie przepaści, ich głębokość, a porównaniem ukazuje, że myśl pociągnie za sobą Mirzę i Pielgrzyma tak jak kotwica pociąga statek. Hiperbola „otchłań chaosu” odzwierciedla to, że Mirza boi się upadku wie, jaka ta przepaść jest niebezpieczna. Wędrowiec mimo dobrych rad spojrzał w dół. Buntuje się jak każdy romantyczny indywidualista („Mirzo, ja spojrzałem!”). Przez metaforę („Przez świata szczeliny Tam widziałem”) ukazuje, że być może przepaść to szczelina ogromnego świata. Pielgrzym mówi: „Com widział, opowiem- po śmierci, Bo w żyjących języku nie ma na to głosu”. Pielgrzym zdobywa wiedzę, która nie powinna być dostępna dla człowieka. Można to skojarzyć z biblijną opowieścią o zerwaniu owocu z drzewa wiadomości dobrego i złego. Sięgnięcie po zakazaną wiedze zostało ukarane wygnaniem z raju. Pielgrzyma natomiast nie spotka żadna kara. Jednak jego słowa świadczą o tym, że to, co zobaczył jest dla niego trudne i bolesne. Jak sam stwierdza, wypowiedzieć to będzie mógł dopiero po śmierci. Wprowadza to perspektywę metafizyczną, wykraczającą poza życie doczesne. Podmiot liryczny twierdzi, iż jego doświadczenia nie można opowiedzieć w żadnym z istniejącyh języków.
Adam Mickiewicz w Sonetach Krymskich ukazał potęgę, wielkość i siłę natury. Uświadamiał czytelnikom, że przyroda jest niezwyciężona. W sonecie „Droga nad przepaścią w Czufut-Kale” wprowadza perspektywę metafizyczną. Trzy pierwsze strofy są opisowe a ostatnia refleksyjna, natomiast w „Widoku gór ze stepów Kozłowa” wszystkie strofy mają charakter opisowy. Dominantą kompozycyjną „Widoku gór” są pytania, a w „Drodze nad przepaścią” w ogóle się one nie pojawiają. W sonecie o Czatyrdahu występuje sfera sacrum, liczne personifikacje oraz peryfrazy, a w opisie przepaści wyraźnie widać hiperbole i porównania. „Droga nad przepaścią w Czufut-Kale” to ostrzeżenia i rady, które są dominantą kompozycyjną. Dialog w „drodze nad przepaścią” rozpoczyna Mirza, a w „widoku gór” pielgrzym- sugeruje to podtytuł. W obu utworach pojawiają się orientalizmy.
