„Doktor Piotr” opracowanie opowiadania Stefana Żeromskiego
„Doktor Piotr” to jedno z opowiadań autorstwa Stefana Żeromskiego. Poprzez prezentacje losów Dominika i Piotra Cedzyny autor poruszył problematykę społeczno – moralną lat pozytywizmu. Po powstaniu styczniowym nastąpił prężny rozwój kapitalizmu, który odmienił los wielu ludzi. To dlatego właśnie poszczególne postacie prezentują odmienne postawy wobec zaistniałej sytuacji. Aby jednak muc zrozumieć stanowisko ukazane przez autora należy omówić nowelę a następnie podkreślić poszczególne cechy jej bohaterów.
Akcja utworu ma miejsce w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku, czytelnik obserwuje zdarzenia rozgrywające się w dawnym majątku – Zapłociu. Mieszkający i pracujący tam Dominik Cedzyna jest zrujnowanym obywatelem, który stracił swe dawne dobra. Obecnie przyszło mu pracować dla dorobkiewicza Teodora Bijakowskiego. Pomimo nadziei pracodawca nie osadził Dominika na stanowisku zarządcy a skierowała do ciężkiej pracy przy nadzorze wyrobu cegieł. Bohater widząc ciężar życia postanowił za wszelką cenę wykształcić swego jedynego syna i w ten sposób stworzyć mu szanse na lepszy los. Od tej pory Dominik wiedzie skromne życie odkładając każdy grosz, ogrom potrzeb sprawia jednak, że ucieka się do kradzieży. By opłacić drogie studia Piotra zaniża godzinowe stawki robotników zagarniając dla siebie nadwyżkę. W końcu Piotr powraca ze studiów ku uciesze stęsknionego ojca. Ten młody człowiek student politechniki otrzymał właśnie intratną propozycję pracy w Hullu, gdzie miałby wspierać w pracy profesora chemii. Widząc jednak samotność ojca postanawia zrezygnować i pozostać z nim. Przypadek lub też zrządzenie losu sprawia, że Piotr odkrywa oszustwa, których dopuścił się ojciec. Nie mogąc zrozumieć postępowania rodzica, oraz jego tłumaczeń wyjeżdża w pośpiechu by zarobione pieniądze zwrócić jako spłatę długu wobec robotników.
W ten właśnie sposób Żeromski przedstawił problematykę społeczno – moralną, aby jednak dokładnie ją zrozumieć należy omówić z osobna każdego z bohaterów. Należy zwrócić uwagę, że autor nie ocenia postępowania postaci, stawia je przecież w bardzo złożonej sytuacji. Czytelnik zyskuje możliwość dokonania osobistej oceny.
Dominik Cedzyna – ta postać ukazująca ciężar życia wielu osób, które w epoce pozytywizmu straciły swój majątek musząc dostosować się do kapitalistycznych założeń. Bohater mimo upokorzeń ma poczucie godności, niestety w ostateczności widzi nadzieję jedynie w oszustwie. Pragnąc polepszyć życie syna wyzbywa się wszystkich dóbr i okrada robotników. Autor nie komentuje tego postępowania, przecież wiemy, że kierowała nim miłość i dbałość o syna. W efekcie swych działań choć pragnął zatrzymać syna stracił go na zawsze.
Piotr Cedzyna to z pewnością wzór inteligenta. Młody wykształcony student, który z zapałem i wiarą pochłania wiedzę. W pozytywistycznej rzeczywistości okazuje się jednak, że jego umiejętności doceniane są jedynie poza granicami ojczyzny. Jako postawę moralną wyznaje on bezkompromisowość. Postępowanie ojca uważa za złe i naganne bez względu na pobudki.
Ostatnią postacią jest Teodor Bijakowski. Bohater ten ma reprezentować kapitalistów, ludzi którzy swe wykształcenie i pozycje zawdzięczają wyzyskowi, oszustwie i kłamstwu. Dorabiają się więc pieniędzy na ciężkim losie innych. To postać , która nie ma żadnych zasad moralnych, trudne wybory i decyzje są jej obce a jedynymi uznawanymi prawdami są prawa kapitalizmu.
