Moralitet to rodzaj dramatu alegorycznego, który był popularny w średniowiecznej Europie. Charakterystyczną cechą moralitetów jest ich dydaktyczny charakter – przedstawiają one moralne lekcje i pouczenia, często poprzez personifikację abstrakcyjnych cnót, wad lub innych koncepcji moralnych.
Główne cechy moralitetu:
- Alegoryczne postacie: W moralitetach postacie często reprezentują abstrakcyjne idee, takie jak Cnota, Chciwość, Pokusa czy Śmierć. Te personifikacje pozwalają na bezpośrednie przedstawienie walki między dobrem a złem, cnotą a grzechem.
- Moralna lekcja: Głównym celem moralitetu jest nauczanie i przekazywanie moralnych wartości. Historia zazwyczaj kończy się pouczeniem, pokazując konsekwencje dobrych i złych wyborów.
- Prosta fabuła: Fabuła moralitetów jest zwykle prosta i bezpośrednia, aby ułatwić zrozumienie przekazywanej lekcji.
- Uniwersalne tematy: Moralitety często poruszają uniwersalne tematy i problemy moralne, które są zrozumiałe dla szerokiej publiczności.
Moralitety były szczególnie popularne w średniowieczu i renesansie, ale wpływy tego gatunku można zauważyć również w późniejszych dziełach literackich, takich jak “Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa, która również ma charakter dydaktyczny i przedstawia walkę między dobrem a złem oraz konsekwencje moralnych wyborów.
Oto kilka przykładów utworów, które można zaliczyć do gatunku moralitetu lub które wykazują cechy charakterystyczne dla tego gatunku:
- “Everyman” – Anonimowy moralitet angielski z XV wieku. Opowiada historię Everymana, który musi stawić czoła śmierci i rozliczyć się ze swojego życia.
- “Opowieść wigilijna” (A Christmas Carol) Charlesa Dickensa – Choć jest to powieść napisana w XIX wieku, wykazuje cechy moralitetu poprzez alegoryczne przedstawienie głównego bohatera i jego przemiany moralnej.
- “Jedermann” Hugo von Hofmannsthala – Austriacka adaptacja “Everyman”, modernizująca średniowieczny moralitet i dostosowująca go do nowożytnej publiczności.
- “The Castle of Perseverance” – Jedna z najstarszych zachowanych angielskich sztuk moralitetowych, przedstawiająca walkę ludzkiej duszy między różnymi moralnymi siłami.
- “Mankind” – Angielski moralitet z XV wieku, ukazujący walkę między cnótami a wadami o duszę głównego bohatera, symbolizującą każdego człowieka.
Te utwory charakteryzują się silnym moralnym przesłaniem i często wykorzystują alegorię do przedstawienia uniwersalnych wartości i konfliktów moralnych.