Tematyka nierówności społecznych w twórczości Bolesława Prusa
Bolesław Prus był zwolennikiem myśli pozytywistycznej . Hołdował on w swej twórczości hasłom pozytywistycznym: ”prawa wzajemnych usług”. Czyli działaniom mającym na celu wyrównać szanse i status wszystkich, poprzez wzajemne świadczenie usług, oraz” pracy u podstaw”, miała ona na celu pomoc biedocie i pospólstwu, a także zaznaczyć konieczną oświatę tych grup. To dzięki tym tematom ukazywano czytelnikom rażące nierówności. Autor wiedząc, iż literatura ma na celu poprawę życia społecznego postanowił ukazać poprzez swą twórczość nierówności społeczne oraz wesprzeć organicyzm. Termin ten oznaczał całe społeczeństwo, organizm jego metafora, jego poszczególne narządy reprezentują tu kolejne klasy społeczne. Jak wnosili zwolennicy tej idei, jeśli choć jeden z organów – czyli klas zajmie choroba cierpiał będzie cały organizm. Aby móc udowodnić , że ten pisarz wyszedł naprzeciw nowym ideom należy przeanalizować jego twórczość:
„Lalka” – zamieszczony tu opis Powiśla- dzielnicy warszawskiej biedoty ukazuje prawdziwą nędze, upadek moralny, oraz problemy tej grupy społecznej. W połączeniu z obrazami piękna i bogactwa jakiemu hołduje chociażby Izabela łęcka – główna bohaterka, bezduszna wobec cierpienia innych – kontrast ten jest bardzo widoczny. Postać Wokulskiego prezentuje właściwą postawę społeczną, wspiera on ludzi głosząc słuszne hasło „pracy u podstaw”. Jest wyrozumiały jeśli chodzi o zapłatę za czynsz, rozumie bowiem ciężar życia tych osób. Jest tutaj także wyraźna krytyka zamożnych warstw społecznych. Są to ludzie obojętni i bezduszni, starają się żyć w ten sposób by nie zauważać innych i ich problemów. Dają nieme przyzwolenie na istnienie tej sytuacji.
„Powracająca fala” – to kolejny utwór tego autora, który porusza tematykę organicyzmu i nierówności społecznej. Sporządzony tu obraz prezentuje losy robotników pracujących na rzecz fabryki Adlera. Ci ludzie doświadczają wyzysku, pracują ponad siły za marna zapłatę. W ten sposób osłabiana zostaje polska siła napędowa, ludzie ci wycieńczeni ponad normę, pozbawieni możliwości dostatniego życia i wypoczynku marnieją stając się coraz bardziej niezdolnymi do pracy
„Kamizelka” – Podmiot liryczny przedstawia nam opowieść sporządzoną na podstawie obserwacji swych sąsiadów, młodego przeciętnego małżeństwa budującego swą przyszłość. Mamy wrażenie czytając nowele, że bezwstydnie podglądamy te parę z okna własnego domu. Nie znane nam są ich imiona a mimo to możemy tak blisko ich poznać. To przeciętna dwuosobowa rodzina, można by powiedzieć na starcie swej drogi. Obydwoje ciężko pracują na skromny byt, mężczyzna wychodzi do biura by długie nocne godziny realizować przyniesioną do domu prace, kobieta pracuje w szkole ale to nie jedyne jej zajęcie, wieczorami siadając obok swojego męża szyje ubrania by w ten sposób dorobić. Po ciężkim tygodniu pracy odpoczywają spacerując niedzielami do późnego wieczora. Mamy wrażenie, że nic nie może zmienić tego stanu rzeczy, niestety ten spokój zostaje jednak niezauważalnie zburzony. Widzimy jak choroba powoli „gasi światło życia” męża, sprawia, że chudnie tracąc wraz z kolejnymi kilogramami swe życiowe siły. W ich domu nie słychać jednak płaczu, nie widać smutku, dlaczego? Bo każde z małżonków swe cierpienie chowa głęboko w sercu. Za tą wzruszającą opowieścią ukryty jest obraz walki o życie w niesprzyjających warunkach. Młodych ludzi, którzy pracują ponad siły by móc egzystować. Walczą o własny los nie mając nawet dostępu do odpowiedniego leczenia. Wszystkie te czynniki wywołują rodzinna tragedię.
Jak widać więc wyraźnie twórczość Bolesława Prusa z okresu pozytywistycznego wspierała główne idee epoki. Autor za wszelką cenę starał się wiernie zobrazować rzeczywistość i poruszyć tym samym odbiorców zwracając ich uwagę na najistotniejsze problemy społeczne.
