Społeczeństwo ukazane w „Lalce” B. Prusa

„Lalka” to jedna z czołowych lektur na liście pozycji maturalnych. Bolesław Prus w utworze porusza nie tylko temat problemów dotykających polskie społeczeństwo, ale także prezentuje tak zróżnicowaną panoramę miasta.

Praca zawiera charakterystykę społeczeństwa warszawskiego. W wypracowaniu znajdziemy opis mieszkańców miasta z typowym dla nich podziałem na grupy społeczne czy też polityczne. W pracy ukazane są m.in. mniejszości narodowe jako doskonali przedsiębiorcy, czy też arystokracja jako zubożała grupa społeczna.

 

„Lalka” Bolesława Prusa to powieść, która nie tylko porusza problemy polskiego społeczeństwa XIX wieku, ale również ukazuje Warszawę jako miejsce, gdzie zderzają się różnorodne grupy społeczne, narodowościowe i polityczne. Prus mistrzowsko przedstawia społeczeństwo jako bohatera zbiorowego, skupiając się na różnych warstwach społecznych, ich relacjach i konfliktach. Dzięki temu tworzy realistyczny i złożony obraz miasta, które stanowi mikrokosmos ówczesnej Polski.

Biedota warszawska – obraz Powiśla

Jedną z grup społecznych, którą Prus szczególnie uwypukla, są mieszkańcy najuboższej części Warszawy, czyli Powiśla. Ta dzielnica, pełna nędzy i rozpaczy, staje się symbolem społecznej marginalizacji. Obraz biedoty poznajemy poprzez perspektywę głównego bohatera, Stanisława Wokulskiego, który podczas spacerów po tej okolicy zauważa skrajne ubóstwo i brak perspektyw mieszkańców. Wokulski wyraża to słowami: „Oto miniatura kraju(…) jedni giną z niedostatku, drudzy z rozpusty.” Bieda, brak pracy i nadziei na lepsze życie są codziennością Powiśla, a mieszkańcy tej dzielnicy, tacy jak Wysocki czy Maria – kobieta lekkich obyczajów – zmuszeni są do walki o przetrwanie. Wokulski, dostrzegając ich trudną sytuację, próbuje im pomóc, co ukazuje jego empatię oraz chęć niesienia pomocy najbardziej potrzebującym.

Mieszczaństwo warszawskie – obraz różnorodności

Prus w „Lalce” przedstawia także mieszczaństwo, które stanowi istotną część społeczności Warszawy. Ta grupa jest zróżnicowana pod względem narodowościowym – obok Polaków mieszkają tu również Niemcy i Żydzi, z których każda narodowość odgrywa inną rolę w społecznym i gospodarczym życiu miasta.

Polskie mieszczaństwo, reprezentowane przez postać Ignacego Rzeckiego, jest pokazane jako grupa mało przedsiębiorcza i konserwatywna. Rzecki, subiekt w sklepie Wokulskiego, całe życie poświęca pracy, nie osiągając jednak większego sukcesu materialnego. Przekonanie, że „bogacą się tylko Żydzi i Niemcy, nasi do tego nie mają głowy,” jest wśród Polaków powszechne i odzwierciedla ich pesymistyczne podejście do własnych możliwości w dziedzinie handlu i przedsiębiorczości.

Z kolei Niemcy, reprezentowani przez rodzinę Minclów, są wzorem kupieckiej rodziny. Dzięki pracowitości, oszczędności i przekazywaniu wiedzy z pokolenia na pokolenie, rodzina Minclów zbudowała solidny majątek, który stał się fundamentem dla późniejszych sukcesów Wokulskiego. Niemiecka etyka pracy i zdolności organizacyjne są przedstawiane jako cechy godne naśladowania.

Żydzi, zamieszkujący głównie Nalewki, są ukazani jako zgrana społeczność, która potrafi prowadzić dobrze prosperujące interesy. Szlangbaum, jeden z przedstawicieli tej grupy, mimo swojego przywiązania do Polski i chęci asymilacji, wciąż spotyka się z nieufnością i odrzuceniem ze strony Polaków. Prus podkreśla, że mimo iż Żydzi czują się związani z Polską, ich starania o akceptację nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, co odzwierciedla trudności w integracji społecznej.

Inteligencja – trudna sytuacja materialna

W powieści Prusa inteligencja jest reprezentowana przez postaci takie jak Helena Stawska. Mimo wykształcenia i intelektu, Stawska zarabia zbyt mało, by zapewnić odpowiedni poziom życia sobie, swojej córce oraz chorej matce, którą się opiekuje. Jej trudna sytuacja materialna ukazuje paradoks ówczesnej inteligencji – ludzi posiadających wiedzę i umiejętności, ale często żyjących w ubóstwie. Prus w ten sposób krytykuje społeczne nierówności, gdzie wykształcenie i zdolności nie zawsze przekładają się na godne życie.

Socjaliści – nieudolność i brak wiedzy

W „Lalce” pojawiają się również postaci związane z ruchem socjalistycznym, takie jak Klein czy Mraczewski. Jednak Prus przedstawia ich jako ludzi niezdolnych do skutecznego działania – brakuje im wiedzy, odwagi oraz umiejętności przekonywania innych do swoich poglądów. Socjaliści w powieści Prusa są ukazani jako grupa niespełniona, która nie potrafi zrealizować swoich ideałów i przekonać do nich społeczeństwa.

Szlachta i arystokracja – zanikająca potęga

Szlachta, do której należy Stanisław Wokulski, jest ukazana jako grupa, która stopniowo traci swoje znaczenie. Mimo szlacheckiego pochodzenia, Wokulski jest związany z innymi grupami społecznymi, a jego działania bardziej przypominają przedsiębiorczość niż tradycyjną rolę szlachcica.

Arystokracja z kolei jest ukazana jako klasa, która straciła swoją dawną potęgę. Współczesna arystokracja, reprezentowana przez Tomasza Łęckiego, to bankruci i dłużnicy, którzy żyją w przeszłości, opierając się jedynie na swoim nazwisku. Mimo iż wielu arystokratów posiada mniej majątku niż inni, wciąż uważają się za lepszych od reszty społeczeństwa i nie dopuszczają do swojego kręgu ludzi z niższych warstw.

Podsumowanie

„Lalka” Bolesława Prusa to powieść, która ukazuje złożony obraz społeczeństwa warszawskiego końca XIX wieku. Mieszkańcy Warszawy, mimo że dzielą wspólne miejsce zamieszkania i historię, tworzą zróżnicowaną społeczność pod względem narodowościowym, społecznym i politycznym. Prus przedstawia zarówno problemy społeczne, jak i indywidualne losy postaci, ukazując miasto jako miejsce pełne kontrastów i napięć. Powieść ta nie tylko dokumentuje życie ówczesnej Warszawy, ale również stanowi głęboki komentarz na temat kondycji polskiego społeczeństwa tamtego okresu, skłaniając do refleksji nad jego przyszłością.

Literatura plebejska – charakterystyka
Literatura plebejska – charakterystyka W epoce baroku bujnie rozwijała się literatura i poezja, najznakomitsi i najbardziej znani twórcy zdominowali...
„Przedwiośnie” Żeromski – charakterystyka Cezarego Baryki
Cezary (do 14 lat, rodowód) Przychodzi na świat ok. 1900 roku w Baku. Miał możliwość poznania wielu narodowości w tym mieście. Wychowywany był...
Motyw kata w literaturze wojny- wypracowanie maturalne
Motyw kata w literaturze wojny- wypracowanie maturalne W odległej epoce średniowiecza kat stanowił swoistą funkcję zawodową. Postać w kapturze...
Księga Koheleta- wizja człowieka i świata, wypracowanie
Księga Koheleta- wizja człowieka i świata Rozważania na temat świata oraz umiejscowionego w nim człowieka podejmuje zawarta w Biblii Księga Koheleta....
Mała i wielka improwizacja – „Dziady cz. IV” Mickiewicz (wypracowanie, interpretacja)
Mała improwizacja Romantycy uwielbiali improwizację. Mickiewicz w towarzystwie zawsze improwizował. Konrad porównuje się do orła – jest to ptak...

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *