Adam Mickiewicz „Romantyczność”
Na wstępie należy zaznaczyć, że utwór „Romantyczność” Adama Mickiewicza stanowi manifest programu literatury romantycznej. Dzieje się tak dlatego, iż ballada ta podejmuje i uwidacznia romantyczny stosunek do świata. Ukazuje ona istotę znaczenia terminu – romantyzm oraz jego ścieranie się w sporze z klasykami.
W jaki sposób autor dokonał tego? Zaprezentował nam w balladzie opowieść, widzimy Karusie, młoda dziewczynę z małego miasteczka. Jej zachowanie zastanawia, jak w obłędzie wyciąga do kogoś ręce, przemawia rozpaczliwie do niewidzialnej istoty. Nawołuje do Jasieńka, zmarłego ukochanego. Czytając opis tej sytuacji odczuwamy grozę, widziadło Karusi wydaje się być bardzo rzeczywistym: „zimny, biały jak chusta”- to obraz mary. Mimo, iż ta mistyczna postać nie istnieje już w świecie żywych nadal kocha, stąd nieszczęśliwa dziewczyna nawołuje, wyciągając w swej rozpaczy ręce do jedynego. Choć zbierają się wokół niej ludzie nie zauważa tego, nie słyszy ich głosów, wydaje się być obojętna, jest pochłonięta wizją ukochanego, to jedyne co w danym momencie skupia całą jej uwagę. Nikt oprócz niej nie widzi zjawy, czytelnik pozostaje więc w rozterce czy uznać, iż ta młoda kobieta pogrążona w żałobie i smutku postradała zmysły, oszalała z rozpaczy, czy też naprawdę nawiązuje kontakt z zaświatami, upoważnia ją do tego przecież prawdziwa miłość. W ty miejscu nagle pojawia się postać starca, postanawia on zareagować na sytuacje i wyjaśnić dokładnie czy mamy prawo wierzyć w to zjawisko. Starzec jest przedstawicielem klasyków wszelką wiedzę podpiera naukowymi faktami. Dlatego w swym osądzie jasno argumentuje, że doznania dziewczyny nie mogą być prawdziwe gdyż wszelkie racjonalne rozważania zaprzeczają takim zjawiskom. Żadna naukowa wiedza, nie zna takich przykładów, szydzi więc z młodej kobiety, wyśmiewa ją twierdząc, że mówi brednie, krytykuje lud wierzący że jej przeżycia są prawdziwe, to jak twierdzi jedynie zabobon. Gdy sprawa wydaje się być wyjaśnioną nareszcie ujawnia się narrator to poeta, który ostatecznie postanawia rozstrzygnąć ten spór. W swej argumentacji korzysta z dwóch romantycznych pojęć: miłości i wiary. Są one według niego wystarczające by zaprzeczyć nauce, uczucia dziewczyny pozostają niemierzalne tak samo jak wiara gawędzi a to przecież wystarczy by uznać dane zjawisko za prawdziwe. Stanowisko to uwidacznia następujący cytat: „Czucie i wiara silniej mówią do mnie niż mędrca szkiełko i oko”.
To sens całego utworu, prezentacja głównych założeń romantycznych. Nastąpiło bowiem przewartościowanie idei, nauka nie stanowi już jedynej drogi do poznania świata zostaje ona zepchnięta na bok na rzez uczuć i wiary. To dowód, że emocje ludzkie są siłą, która możne wiele zdziałać. Karusia bowiem mocą swej miłości przywołała realistyczny dla siebie obraz ukochanego. W ten właśnie sposób Adam Mickiewicz zaprezentował różnice pomiędzy klasykami a romantykami, opowiedział się także po jednej ze stron. Na koniec należy podkreślić zawarty w utworze szekspirowskie motto: „Zdaję mi się , że widzę… gdzie? Przed oczyma duszy mojej”. Te słowa ukazują wagę uczuć to dzięki nim rozumiemy, że świat emocji należało postawić na równi z naukowymi faktami.
