Obraz szlachty w „Panu Tadeuszu”
Analizując dzieło Adama Mickiewicza pod tytułem „Pan Tadeusz” nie można pominąć obrazu szlachty. Należy powiedzieć, że stanowi ona bohatera zbiorowego, postacie to przedstawiciele tej grupy społecznej, chłopi pojawiają się jedynie mimochodem. Opisując szlachtę autor dokładnie ją scharakteryzował i podzielił, ukazał tym samym najmniej i najbardziej zamożnych jej przedstawicieli. Przedstawicielami najzamożniejszych jest Podkomorzy, dzięki swej sytuacji cieszył się nieukrywanym poważaniem wśród okolicznych mieszkańców. To jemu powierzono odpowiedzialne zadanie rozwiązywania wszelkich sporów. To wyraz ogólnego poważania i szacunku. Kolejna warstwa to średniozamożni Soplicowie. Swój pokaźny majątek zawdzięczają Moskalom, to oni nadali im ziemie po zabiciu Stolnika. Gospodarzem domu jest tu oddany patriota Sędzia. Dzięki swej zaradności i gospodarności powiększył majątek, świadczą o tym pełne stodoły. Jego zamierzeniem stało się kupienie zamku Horeszków, tym gestem nie chciał jedynie poszerzyć granic majątku swej rodziny, ale okazać magnaterii , że jest jej równy. Ostatnich należy wymienić najmniej zamożnych inaczej określanych mianem szlachty zaściankowej. Ci zubożali ludzie, dawniej cieszyli się szacunkiem i poważaniem ze względu na ich waleczność i gospodarność. Obecnie zaniechali swe domostwa, skazując je na częściowe zniszczenie. Przykład może stanowić tu dom Maćka. Choć zachował dawny kształt i cechy, zaniedbany znacznie stracił na swym wyglądzie i wartości. Są to z pewnością przedstawiciele szlachty jednak należy zauważyć, że swym życiem bardziej przypominali chłopów. Pracowali bowiem ciężko jak oni, w ten sposób zarabiając na byt.
Adam Mickiewicz celowo ukazał właśnie szlachtę, chciał poprzez jej przedstawicieli wyłonić najbardziej cenione cechy narodowe. Jako postacie są oni bowiem nośnikami wartości narodowych. Wielu z jej przedstawicieli to dzielni wojacy , który swym życiem zaświadczyli miłość do ojczyzny, należy tu wymienić: Rębajło, Kropidło, Brzytewka. Są to oczywiście postacie przejaskrawione poprzez nie bowiem Mickiewicz pragnął uwidocznić wszystkie cechy, które chciał odnaleźć w społeczeństwie. To marzenie, senna mara w której wszyscy na równi pragną osiągnąć jeden cel – niepodległość Polski. Ten obraz podkreślony jest podczas witania legionów Dąbrowskiego, wszyscy wykazują ogromny entuzjazm, ten dzień jest dla nich nadzieją na leprze jutro. Symbol białych orłów na czapkach budzi wiarę i nadzieje w to, że istnieje szansa na zwycięstwo i tak upragnioną wolność. Ta chwila przypomina nierealny sen, marzenia, które ostatecznie okazały się złudne, gdyż Napoleon poniósł klęskę i Polska nie odzyskała swej niepodległości. Należy pamiętać, że prawdziwy obraz tej sytuacji wyglądał znacznie inaczej. Nikt nie witał wojsk napoleońskich z entuzjazmem a większość obywateli stała nawet po przeciwnej stronie, będąc lojalnymi wobec cara pragnęła do połączenia ziem Polski pod wodzą Aleksandra. Wielu bogatych przedstawicieli szlachty opuściło swe domostwa, uciekając z armią rosyjską w obawie, że Napoleon na dobre zniesie poddaństwo, a w tedy zbuntowani chłopi mogli by wywołać rewolucje. Zawarta w księdze XII sprawa chłopska nigdy nie wydarzyła się w historii, w ówczesnym czasie dominowały stosunki feudalno – pańszczyźniane.
Następne pozytywne cechu szlachty ukazują mieszkańcy Soplicowa. Wnętrze tej budowli ozdobione było licznymi obrazami, widniały na niej znaczące osobistości, bohaterzy narodowi np.: Kościuszko czy Rejtan. Ubiór domowników również pozostawał godny patriocie, podkreślał statut, posiadaną wiedzę, obycie i maniery. Chlubnym był strój rodzimy, wszelkie przejawy mody francuskiej spotykały się z pogardą. Prawdziwi obywatele jak Sędzia czy Podkomorzy byli dumni ze swego odzienia. Zauważyć tu należy znana z pewnością wszystkim staropolska gościnność i taką właśnie odnaleźć można w Soplicowie, goście byli traktowani z pełnym szacunkiem jako ktoś niezwykły, to jak realizacja znanego ludowego przysłowia ”Gość w dom Bóg w dom”. Wszelkie staropolskie zwyczaje są kultywowane, cała rodzina wyrusza wspólnie na polowanie czy grzybobranie. Również rozmowy czy poglądy prezentowane podczas wszelkich takich uroczystościach czy okazjach ukazują prawdziwe stanowiska postaci. Sędzia właściciel i gospodarz jest godnym naśladowania patriotom, sprzymierzeńcem walki narodowowyzwoleńczej, wspiera przecież niejednokrotnie ks. Robaka, poprzez i wielokrotne udzielanie schronienia. Nie szczędzi środków finansowych przekazując je na cel finansowania wojska czy przygotowania do powstania.
Adam Mickiewicz jak widać ukazał całościowy obraz wszystkich warstw tej grupy społecznej. Oprócz szeregu cech pozytywnych ukazał niektóre wady szlachty jednak postarał się ich nie podkreślać a nawet częściowo zatrzeć. Miał bowiem na uwadze, że epoka w której wiedli prym dobiega już końca a nadchodzące nowe czasy zatrą dawny obraz tej grupy społecznej
