„Zmierzch” opracowanie opowiadania Stefana Żeromskiego
„Zmierzch” to tytuł jednego z opowiadań autorstwa Stefana Żeromskiego. Akcja utworu rozgrywa się pod koniec dziewiętnastego wieku w jednej z podwarszawskiej wsi, to tu na dworskim polu poznajemy głównych bohaterów.
Początkowo w utworze ukazane zostają dwie postacie, dwoje biednych ludzi pracujących ponad siły przy wywożeniu torfu – małżeństwo Gibałów. Następie czytelnik zostaje zapoznany z ich losem. Pole na którym pracuje małżeństwo mieści się koło jednego z podwarszawskich dworów, cały teren pokrywa warstwa błota i bagna, niegdyś ziemie te były siedliskiem dzikich kaczek, stanowiąc tereny łowieckie dziedzica, obecnie pole wykupił inny dziedzic, poprzedni w wyniku swej rozrzutności musiał opuścić dwór, stracił majątek i podjął pracę jako rozwoziciel wody sodowej. Nowy właściciel postanowił zamienić pole w staw rybny stąd próbował nająć ludzi, którzy przygotują teren wywożąc nadmiar torfu. Nikt nie chciał podjąć się tego zadania, ludzie zdawali sobie sprawę, iż jest to praca bardzo ciężka, jedynie Walek Gibała postanowił zgłosić się do pracy wraz z żoną, do podjęcia tej decyzji zmusiły go warunki życia. Rodzina, mająca na wychowaniu małe dziecko od czasu kiedy główny bohater został wyrzucony z posady fornala u dziedzica za kradzież owsa cierpiała głód i nędze. Gdy więc zarządca obiecał dać 30 kopiejek za każdy wywieziony metr torfu Walek bez zastanowienia zgodził się . Rządca po czasie zmienił wynagrodzenie, w akcie złości bohater upił się i zbił swą żonę. Najważniejszą sceną całego utworu jest jednak obraz następnego dnia, Gibałowie wychodzą do pracy zostawiając w izbie małe dziecko. Żona tęskni z maleństwem, fakt, że pozostało samo, płaczące i głodne nie daje jej spokoju. Gibałowa kilkakrotnie prosi męża o możliwość powrotu do domu, ten jednak stanowczo odmawia , kobieta bojąca się kary męża za nieposłuszeństwo, pogrążona w swych myślach pracuje dalej. Mimo pośpiechu obojga małżonków by wrócić do domu w ostatniej scenie czytelnik widzi zapadający tytułowy zmierzch oraz pojawiającą się na niebie gwiazdę.
Analizując ten utwór należy stwierdzić, że Gibałowie reprezentują los najbiedniejszych, ludzi którzy żyjąc w skrajnej nędzy zmuszeni są pracować ponad siły. Praca, zmęczenie marną egzystencją, brak perspektyw na godne życie sprawiają, że zatracają się ludzkie cechy. Gibała jako główny bohater wydaje się być postacią wyzutą z jakichkolwiek uczuć, tyranem nie dbającym o uczucia żony i dziecka. Jego postawa ma jednak związek z zaistniałą sytuacją, to warunki życia wpłynęły na jego postawę, mimo przeciwności był gotowy do każdej pracy by zapewnić rodzinie jedyne co mógł. Wobec głodu i pragnienia życia takie uczucia jak macierzyństwo czy powinność wychowania dzieci również spychane są na dalszy plan. Gibałowa jako matka tęskniła za dzieckiem, troskała się o nie pracując w polu, jednak miłość do męża oraz strach przed jego karą sprawiły, że nie była wstanie przerwać pracy i wrócić do domu.
Można również zauważyć, iż oprócz naturalistycznej sceny ukazanej w utworze „Zmierzch” występuje w nim również impresjonizm. Opis zmierzchu dokonany przez Żeromskiego jest bowiem pełen kolorów, gry światła i cienia: „ „dalekie jasnoniebieskie lasy sczerniały i rozpływają się w pomroce szarej, na wodach blask przygasa, od stojących przed zorza świerków padają niezmiernie cienie”.
