Patriotyzm w utworze syzyfowe prace Stefana Żeromskiego
Patriotyzm oznacza;” postawę społeczno – polityczną i ideologię miłości i przywiązania do ojczyzny, lojalności wobec niej: poczucie więzi społeczno kulturowej z narodem”. To krótkie wyjaśnienie zawiera w sobie wszystkie znaczące elementy stanowiące istotę patriotyzmu. Nie trzeba być żołnierzem by móc nazwać się patriotom, swą miłość do ojczyny można bowiem wyrażać na wiele sposobów.
Przykłady postaw patriotycznych odnajdujemy w utworze Stefana Żeromskiego „Syzyfowe prace”, powieść ta ukazuje losy młodzieży gimnazjalnej pod koniec XIX wieku. To realistyczna historia o losie młodych ludzi w zaborach objętych rusyfikacją. Sam tytuł „Syzyfowe prace” ma oznaczać prowadzone na próżno zabiegi przed którymi próbowano uchronić polskość. Rusyfikacja miała bowiem na celu całkowite wyparcie polskości, zamienienie polskich dzieci i młodzieży w Rosjan, uważających za swój rodzinny dom nie Polskę lecz Rosję. Wszelkie działania były kontrolowane przez odpowiednie władze, a rygoryzm ich przestrzegania uniemożliwiał jakikolwiek jawny sprzeciw. Problem patriotyzmu był tu bardzo złożony. Młodzież często znała jedynie rosyjską kulturę, będąc w obcym kraju bez osłony rodziców chłonęła rusyfikację przyjmując ją jak ojczyste wartości. Polskość była wypierana i zatarta, jak więc trudno musiało być odnaleźć tym niedojrzałym emocjonalnie ludziom znaczenie i sens patriotyzmu. Myślę, że stwierdzenie to podkreśli następujący cytat:„Tak tedy propagacyjne działania inspektora Zabielskiego wydały płód o tyle, ze całą młodzież należącą do ćwiczeń literackich zniechęciły do rzeczy ojczystych, których wcale nie znała, zasiały w umysłach specyficzny, wybitnie klerykowski wstręt do wszystkiego co polskie. Rusofolizm we wszystkim – aż do Religi…” Jak widzimy młodzież nie zdążywszy nawet zetknąć się z polską kulturą już żywiła do niej niechęć. Wszelkie te odczucia były nieuzasadnione a jedynie wyuczone poprzez polskich oprawców. Prawie niemożliwym wydaje się więc by w tak trudnych warunkach patriotyzm mógł przetrwać. A przecież wiemy nie tylko z tej książki ale i historii, że polskość przetrwała. Mimo tych przeszkód miłość i wierność ojczyźnie przebiła się przez mur stworzony przez zaborców. Przykładem może być chwila kiedy uczeń Zygier pochodzący z Warszawy, pomimo ogólnie znanych zakazów zaczął recytować „Redutę ordone”. „To nie była zwykła recytacja ale „…własny jego utwór, własna mowa, Każdy obraz walki dawno przegranej wydzierał się z ust mówcy jako pragnienie uczestnictwa w tum dziele..”Ta niewielka cząstka polskości ukryta w utworze wyzwoliła falę emocji. Uczniowie zamilkli na znak szacunku i tęsknoty za ojczyzną. Patriotyzm przetrwał w ich sercach, ukrywany przed rosyjskim zaborcą.
Można jednoznacznie stwierdzić, że wykazywane przez uczniów postawy były wyrazem prawdziwego patriotyzmu. Miłość do ojczyzny zawsze bowiem była ich nadzieją, tliła się głęboko w umysłach pozwalając wierzyć w leprze jutro. Czekając jakby w ukryciu by pewnego dnia ujawnić się z całą swą mocą.
