Głównym bohaterem powieści Carlo Collodiego jest tytułowy Pinokio. Jest to drewniany pajacyk, który został wystrugany przez Dżeppetto z kawałka magicznego drewna.
Jako pajacyk miał niezwykłe, przykuwające uwagę ruchliwe oczy, wielki nos, który wydłużał się za każdym razem, gdy chłopiec skłamał, długie patykowate nogi i zawsze wesołą, roześmianą buzię.
Staruszek bardzo szybko pokochał swojego nowego przyjaciela. Obdarzył go prawdziwą ojcowską miłością. Jednak Pinokio nie był dobrym synem. Był nieposłuszny i krnąbrny, leniwy i lekkomyślny. Myślał wyłącznie o sobie, nie zważał na uczucia swego ojca. Opuścił go i wyruszył w świat. Bez chwili wahania pogrążył ojca fałszywymi zeznaniami, w wyniku, których stary Dżeppetto trafił do więzienia.
Pinokio był przemądrzały, nikogo nie słuchał, ignorował dobre rady świerszcza, który ostrzegał go, że złe zachowanie zawsze zostanie ukarane. Chłopiec tak się zdenerwował gadaniem świerszcza, ze bez chwili zastanowienia zabił go młotkiem.
Pinokio był łatwowierny, nie potrafił odróżnić dobra od zła, łatwo ulegał wpływom ze strony innych. Dał się oszukać Lisowi i Kotu, którzy przekonali go, że, gdy zakopie w polu monety to wyrośnie z nich drzewo pełne pieniędzy. Brak rozsądku to również wada Pinokia. Dało się to zauważyć w momencie, gdy Pinokio sprzedał swój cenny elementarz, by mieć pieniądze na bilet na teatr kukiełkowy. I tym razem napytał sobie biedy, bo dyrektor teatru miał zamiar użyć go jako drewna na podpałkę.
Największym marzeniem Pinokia było stać się prawdziwym chłopcem. Z pomocą przyszła mu Błękitna Wróżka, która bardzo go polubiła, mimo, iż chłopiec kłamał i oszukiwał. Obiecała zamienić go w zwykłego chłopca, jeśli obieca, że się zmieni i stanie się dobrym chłopcem, i zacznie się uczyć. Pinokio nie dotrzymał słowa. Wraz z kolegami udał się, do Krainy Zabawek, gdzie wkrótce zamienił się w osła. Chłopiec nie potrafił wytrwać w postanowieniach.
Pinokio przeżył wiele niesamowitych przygód, które całkowicie odmieniły jego życie. W chłopcu zaszła wewnętrzna przemiana. Zdobył się na odwagę i uwolnił ojca z brzucha rekina. Pokonał swoje wady, stał się dobry, uczynny, szczery, rozsądny. Zmienił się w prawdziwego chłopca. Szczerze poświęcił się dla ojca, pomagał mu, wspierał go. Stał się pracowity, przyjmował rady starszych osób.
Pinokio pragnął być dobrym chłopcem, ale nie zawsze mu to wychodziło, często przez swoją głupotę popadał w tarapaty. Sprawiał ojcu zawód, który przecież szczerze się o niego martwił. Łatwo ulegał złym wpływom, często łamał dane słowo. Jednak po wielu przeżyciach Pinokio zmienił się i stał się godnym naśladowania bohaterem. Stał się dobrym kochającym i troskliwym synem, szczerze oddanym ojcu.
