Stanisław Barańczyk „Spójrzmy prawdzie w oczy”- analiza wiersza
Stanisław Barańczyk to jeden z najbardziej znanych autorów współczesności. Urodził się 13.02.1946 roku w Poznaniu. Z zamiłowania i wykształcenia poeta, krytyk, eseista, wykładowca literatury na Uniwersytecie Harwarda. Należał do pokolenia Nowej Fali gdy na początkach swej twórczości skupiał się na ukazywaniu fałszu i zakłamania PRL-u. Do odrębnej grupy należy zaliczyć twórczość emigracyjną. Poeta odwołuje się w niej bowiem do motywów literatury romantycznej jak np.: nostalgia, obcość, przywiązanie do wartości ojczystych.
„Spójrzmy prawdzie w oczy” to jeden z wierszy Barańczaka. Podmiot liryczny utworu jest zbiorowy, autor wypowiada się bowiem w imieniu polaków. Można również powiedzieć, że to swoisty apel o czynną postawę podkreślony zwrotem zawartym w tytule „Spójrzmy prawdzie w oczy”. Analizując treść utworu należy zaznaczyć, że głównym tematem staje się prawda i jej różne oblicza. Poeta jako członek pokolenia Nowej Fali traktuje prawdę jako wartość nadrzędną niestety nie wszyscy myślą w ten sposób. W totalitarnym państwie prawda bowiem jest jedna, niesiona przez fałszywe propagandowe hasła, masmedia mamiące społeczeństwo. Podmiot liryczny pragnie to zmienić, obnażyć fałsz stąd apel do społeczeństwa.
Podmiot liryczny zwraca uwagę na prawdę w kontekście indywidualnym, rozumianą i niesioną w świadomości przeciętnego człowieka, którego można spotkać wszędzie: na ulicy czy w autobusie. To właśnie ona jest bowiem prawdziwa i powinna sprzeciwiać się propagandzie obnażając obłudę. Aby jednak tak mogło się stać konieczna jest odwaga do buntu przeciwko ustrojowi. Jak mówi cytat: „Stańmy na wysokości oczu, jak napis kreda na murze, odważmy się spojrzeć prawdzie w te szare oczy”. Do obowiązku człowieka należy dawanie świadectwa prawdy, to ona bowiem budzi szacunek. W rzeczywistości zdominowanej przez kłamstwo jedynym ratunkiem pozostaje właśnie prawda, która ostatecznie zawsze zwycięża.
Należy także omówić budowę utworu. Jest to wiersz biały, bezrymowy zawierający powtórzenia oraz personifikację.
