Romantyzm w Polce – ramy czasowe, wewnętrzny podział
Ukazując siłę oddziaływań romantyzmu na ziemiach Europejskich należy wskazać, że najsilniej zarysował się on na ziemiach polskich. Nie tylko filozoficzne założenia ale i wydarzenia historyczne miały wpływ na tę sytuację. Polska od XIX wieku podzielona była przez zaborców. Nadzieje żywione z postacią Napoleona i jego wojsk szybko okazały się złudne. Pozytywne myśli wiązano z obradami Kongresu Wiedeńskiego 1815 roku. Niestety to wydarzenie znów zawiodło polaków, państwo nadal nie było wolne i samodzielne. Wszystkie te czynniki sprawiały, że romantyzm natrafił na podatny grunt, dzięki jego założeniom realizowano główne ideologie. Wszelkie działania antyzaborcze o charakterze narodowowyzwoleńczym sprzyjały tej epoce. Bardzo wyraźny stał się motyw patriotyczny, a także mesjanizm gdzie Polska ukazywana była jako mesjasz narodów, wybawca i odkupiciel. Jak mówił ks. Robak jeden bohaterów „Pana Tadeusza” – „Polska Chrystusem Narodów”. Należy więc jednoznacznie stwierdzić, że epoka romantyzmu była bardzo ważną dla wszystkich polaków, stąd jej długi okres trwania oraz szeroki podział będący odpowiedzią na ważne wydarzenia historyczne.
1818 rok można określić jedynie teoretycznym początkiem epoki. Data jest bowiem związana z wydaniem przez Brodzińskiego rozprawy „O klasyczności i romantyczności”. Dzieło to podejmowało i prezentowało główne założenia epoki, jednak jej prawdziwy początek datuje się na rok 1822. W tym czasie największy wieszcz polski Adam Mickiewicz wydał „Ballady i romanse”, dzieła te w sposób praktyczny realizowały założenia romantyzmu.
1822 – 1830 ten okres można nazwać wstępną fazą romantyzmu. Twórcy zaczynają realizować założenia epoki, wyraźnym staje się powrócenie do ludowości, na nowo odżywają baśnie, legendy i fantastyczne postacie. Rozwój twórczości wiąże się również, z tłumaczeniem na język ojczysty zagranicznych dzieł o tej tematyce.
1830 – 1848 to najważniejszy okres w epoce romantyzmu. Na tym etapie najprężniej realizowano filozofię i założenia nurtu. Są to również daty związane z ważnymi wydarzeniami historycznymi. W roku 1830 wybuchło powstanie listopadowe , 1848 to Wiosna Ludów. Sytuacje te sprawiły, że wiele osób zdecydowało się na opuszczenie kraju. Wydarzenie to określono mianem Wielkiej Emigracji. Największe romantyczne dzieła jak „Pan Tadeusz” były pisane na obczyźnie. Wyraźnym stawały się wątki narodowowyzwoleńcze. Pisarze choć bowiem przebywali poza granicami kraju jednoczyli się z narodem, wspierali państwo i braci przebywających na emigracji. Dziełami pochodzącymi z tego okresu są: „Nie – boska komedia” Krasickiego, „Dziady” III cześć Mickiewicz, „Kordian” Słowackiego.
1848- 1863 to okres w którym powoli kończy się epoka. Wpływ na to ma przede wszystkim fakt, iż najwięksi twórcy jak Mickiewicz czy Słowacki umierają. Pozostali, Krasicki czy Norwid kontynuują wygasający kierunek. 1863 roku wybuchło powstanie styczniowe, nadzieje polaków znów zostały rozwiane wraz z jego upadkiem. Dorastające pokolenie porzuciło ideały poprzedników, zaniechano zrywów powstańczych. Walkę narodowowyzwoleńczą upatrywano w bardziej realnych możliwościach, popartych wiedzą i doświadczeniem.
