„Nad Niemnem” – jako epopeja- wypracowanie
Jednym z najbardziej znanych utworów Elizy Orzeszkowej jest „Nad Niemnem”. Lekturę tę od lat przerabia się w klasach liceum i technikum ze względu na jej walory literackie a także wartości moralne – etyczne i filozoficzne ukazywane przez pryzmat kolejnych bohaterów. „Nad Niemnem” jest również nazywane epopeją narodową podobnież jak choćby tak wielkie dzieło jak „Pan Tadeusz” Mickiewicza. Aby potwierdzić to stwierdzenie należy jednak dokładnie wskazać cechy powieści pozwalające określać ją mianem epopei. Pośród nich wyróżniamy:
Dzieło odwołuje się do legendarnych zdarzeń i bohaterów. Zaprezentowana szlachta, która przez wiele lat panowała w Polsce wpływając na kształt historii zostaje ukazana bardzo barwnie i przekrojowo. Czytelnikowi zostaje tym samym przybliżony obraz dawnego życia kraju, należy także podkreślić, że Eliza Orzeszkowa nie omieszkała odwołać się do zdarzeń autentycznych. Zaprezentowane legendy dotyczące założycieli rodu Bohatyrowiczów miały miejsce w rzeczywistości
Kolejną istotną cechą jest akcja utworu umieszczona w bardzo ważnym okresie państwa polskiego. Klęska powstania styczniowego, którą podkreśla wielokrotnie autorka wpłynęła bowiem w bezpośredni sposób na życie i świadomość społeczeństwa. Eliza Orzeszkowa bardzo dokładnie ukazuje, życie rodaków po roku 1863.
Na szczególne podkreślenie zasługuje również ukazany w lekturze obraz szlachty końca XIX wieku. Autorka dokonała bowiem swoistego przekroju przez wszystkie warstwy tej grupy. Czytelnik zapoznaje się z życiem bogatej arystokracji, średnio zamożnych właścicieli ziemskich i przedstawicieli zaścianka. Kreacje bohaterów usytuowane są w rozbudowanej przestrzenie bogatej w szczegóły. To dlatego z łatwością można zapoznać się z obyczajami i tradycjami panującymi w ówczesnym czasie czy kształtem dnia codziennego.
Cechą epopei pozostają również kreacje poszczególnych bohaterów. Każdy z nich posiada własną odrębną osobowość, świat przemyśleń i odczuć. Doskonałe portrety psychologiczne sporządzone przez autorkę pozwalają niejako poznać ich myśli oraz drogę do ważnych życiowych decyzji. Możemy z łatwością dokonać własnej oceny moralnej ich wyborów zawsze bowiem kierują się uznanymi zasadami przybliżającymi kształt światopoglądu.
Należy również podkreślić rolę narratora jest on bowiem bardzo istotnym elementem całości. Pomimo relacjonowania wydarzeń, postaw i sytuacji zachowuje pełen obiektywizm wobec prezentowanych treści.
Znamienne pozostają także liczne rozbudowane opisy przyrody, miejsc i osób. Niejako zatrzymują one na moment akcję by czytelnik mógł z dokładnością przyjrzeć się całości. o dzięki temu rzeczywistość zaprezentowana przez autorkę jest tak realistyczna.
Jako ostatnie cechy należy wskazać wielowątkowość powieści oraz styl języka. Jest wyraźnie wyniosły i patetyczny.
