Jakub Marley był jednym z bohaterów występujących w powieści K. Dickensa pod tytułem „Opowieść wigilijna”. Jakub Marley był niegdyś współpracownikiem Scrooge`a, a w powieści ukazał się jako duch w siódmą rocznicę swojej śmierci.
Ukazał się jako przezroczysta postać w surducie i kamizelce i w spodniach. Wlókł za sobą łańcuch, który składał się z ciężkich kas, kluczy, zamków pancernych, a także ksiąg, akt i sakiewek. Było to, wszystko to, czym zajmował się za życia i co pochłaniało go bez reszty i czemu oddawał się z wielką pasją, zapominając przy tym o innych ludziach i ich nieszczęściach.
Marley wiódł bowiem równie puste i bezwartościowe życie jak Ebenezer. Nie miał rodziny ani przyjaciół. Stronił od ludzi. Brak mu było ludzkich odruchów, współczucia na krzywdę innych. Liczyły się dla niego tylko pieniądze i coraz to nowsze interesy. Pieniądze jednak nie dały mu szczęścia i umarł jako człowiek samotny i nieszczęśliwy. Zrozumiał to jednak dopiero po śmierci i dlatego pod postacią ducha udał się do swojego dawnego współpracownika, by ostrzec go przed podobnym losem nieszczęśnika uwięzionego pomiędzy dwoma światami, ciągnącego za sobą łańcuch składający się z win i grzechów jakich dopuścił się za życia. Musiał za nie odpokutować. Był za życia samolubem i egoistą. Nie zmienił się do chwili śmierci i dlatego jako duch był bardzo nieszczęśliwy, bo musiał ponieść srogą karę za swoje błędy z życia.
Pragnął ustrzec swojego dawnego współpracownika przed podobnym okrutnym losem. Dał wyraźnie do zrozumienia, że jeżeli nie zmieni swojego nastawienia do ludzi i do życia i dalej pozostanie zachłannym i skąpym oraz nieczułym człowiekiem to z całą pewnością podzieli jego nieszczęsny los. Miał pełną świadomość tego, że dla niego było już za późno, ale wciąż mógł uratować kolegę przed podobnym losem. Jakub nie miał bowiem już żadnych możliwości do działania i zmienienia swojego losu. Nie mógł pomagać innym, nie mógł właściwie i pożytecznie spożytkować swojego majątku. Zrozumiał, że jego życie było puste i bezwartościowe, a pogoń za pieniądzem nie była niczym dobrym, skoro nie chciał ich użyć do niesienia pomocy potrzebującym. Jakub bardzo cierpiał, bo nie miał możliwości odkupienia swoich win, czyniąc dobre uczynki. Dał jednak Scrooge`owi do zrozumienia, że dla niego wciąż istnienie nadzieja, i że ma spore szanse na zmianę swojego życia.
Jakub zapowiedział także wizyty, trzech kolejnych duchów, które objawiły Scrooge`owi jego przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Duchy uzmysłowiły mu, że jeśli wciąż będzie postępował jak dotychczas podzieli los Jakuba.
Jakub Marley był za życia złym człowiekiem, pozbawionym ludzkich uczuć i odruchów. Pogoń za pieniądzem sprawiła, ze zmarnował swoje życie, bo nie był nikomu przydatny ani pomocny. Był nieszczęśliwcem i samotnikiem bez rodziny i przyjaciół. Całe życie poświęcił pieniądzom i interesom. Swoje błędy zrozumiał dopiero po śmierci i dlatego było dla niego za późno. Musiał odpokutować za swoje winy. Refleksja przyszła zbyt późno, bo bohater nie miał już żadnej możliwości poprawienia swojego życia i naprawienia wielu błędów. Umarł jako zły człowiek, o którym nikt nie pamiętał. Wykazał jednak ogromną troskę o los przyjaciela i pragnął jego uratować.
Jacob Marley, postać z “Opowieści wigilijnej” Charlesa Dickensa, charakteryzuje się następującymi cechami:
- Widmowy wygląd: Duch Marleya często jest przedstawiany jako spektralny i półprzezroczysty, co podkreśla jego nadprzyrodzone istnienie.
- Łańcuchy i ciężary: Jest okuty w łańcuchy, które symbolizują ciężary jego przeszłych występków. Te łańcuchy są metaforą życia, które prowadził, często ozdobione symbolami chciwości i samolubstwa, takimi jak torby z pieniędzmi i księgi rachunkowe.
- Smutek i żal: Jego wyraz twarzy jest zazwyczaj smutny, co odzwierciedla żal i samotność, której doświadczył za życia. Ten aspekt jego charakteru podkreśla uświadomienie sobie błędów, jakie popełnił i straconych możliwości na okazanie współczucia.
- Wiktoriańskie otoczenie: Duch Marleya często kojarzony jest z wiktoriańskim otoczeniem, które może być zarówno starym biurem, jak i uliczną sceną. Nie tylko pasuje to do okresu, w którym dzieje się powieść, ale także dodaje mrocznego i ponurego nastroju jego postaci.
- Brak ludzkich relacji: W życiu Marley był bardzo podobny do swojego partnera biznesowego, Ebenezera Scrooge’a – skupiony na bogactwie i interesach, pozbawiony ludzkich relacji oraz współczucia i empatii wobec innych.
- Oświecenie po śmierci: Po swojej śmierci Marley zrozumiał swoje błędy. Odwiedza Scrooge’a jako duch, aby ostrzec go, mając nadzieję, że uchroni Scrooge’a przed losem podobnym do jego własnego – samotnym i pełnym żalu istnieniem w zaświatach.
- Izolacja: Zarówno w życiu, jak i po śmierci, Marley jest przedstawiany jako samotna postać, co podkreśla izolację, która była wynikiem jego życiowych wyborów skupionych wyłącznie na bogactwie i osobistym zysku.
Te cechy łączą się, tworząc z Jacoba Marleya zapadającą w pamięć i przerażającą postać w klasycznej opowieści Dickensa, reprezentującą konsekwencje życia prowadzonego bez życzliwości i ludzkich relacji.
