Gall Anonim – wzór władcy idealnego w „Kronice polskiej”
Gall Anonim to po dziś dzień postać nieznana i tajemnicza nie udało się bowiem ustalić kim tak naprawdę był. Wiadomo jedynie, iż przyjęte nazwisko Anonim powstało od słowa anonimus czyli nieznany, samo imię Gall wskazuje natomiast na pochodzenie z krajów romańskich całkiem możliwe, że z Francji choć przez wiele lat uważano, że autor z pochodzenia był Węgrem. Dzieło jego jakim jest Kronika wskazuje, że z pewnością był to człowiek wykształcony i oczytany. Jego głównym celem podczas tworzenia „Kroniki polskiej” było dokładne i wierne odwzorowanie dziejów i czynów Bolesława Krzywoustego jako wzoru prawdziwego chrześcijanina.
„Kronika polska” Galla Anonima to jedno z najpopularniejszych dzieł średniowiecznej historiografii, jego analiza pozwala również stwierdzić, że kronika stanowi także przykład średniowiecznej literatury parenetycznej.
Powstanie Kroniki Galla Anonima datuje się na lata od 1112 do 1116 na dworze samego króla Bolesława Krzywoustego. Autor w jej treści starał się szczegółowo zaprezentować dzieje państwa polskiego, stąd opisany w niej okres dotyczy czasów ujmowanych w legendach jak pradawne dzieje księcia Popiela aż do momentów współczesnych autorowi w latach 1109 – 1113. Należy zaznaczyć, że całość dzieła napisana jest w łacinie i składa się z trzech głównych części: Pierwsza dotyczy dziejów całego rodu Piastów związanych z nimi podań, legend, kolejne dwie to już dzieje Bolesława Krzywoustego. Autor prezentuje nie tylko same wydarzenia historyczne ale wielkie czyny króla, który jawi się jako średniowieczny wzór władcy. Tym samym należy zaznaczyć, że Kronika polska to nie tylko historiografia prezentująca ówczesną historię państwa ale i dzieło zawierające wzorzec parenetyczny czyli niedościgniony wzór i ideał, który miał stanowić jasny przykład do naśladowania dla wszystkich ludzi.
Wzorowy chrześcijanin godny naśladowania to zdaniem autora właśnie sam król Bolesław Krzywousty a także jego przodek Bolesław Chrobry. Obaj władcy są nośnikami podobnych cech są sprawiedliwi i rycerscy. Wzór idealnego władcy to więc osoba, która niezłomnie walczy z pogaństwem w imię zasad chrześcijaństwa, wielki i sławny mąż, którego wszędzie można rozpoznać dzięki: męstwu, mocy i mądrości. Władca powinien także być sprawiedliwy ale i srogi wymierzając należyte kary, w każdej walce natomiast posługiwać się sprytem i wiedzą. Z opisu stworzonego w kronice jasno wynika, iż za czasów panowania tychże władców w państwie panuje dobrobyt, spokój i zadowolenie, np. opis Chrobrego pozwala określić jego moc poprzez: ilość wojska liczonego w tysiącach a także poprzez stosunek do duchowieństwa. Jak mówi cytat: „a sprawiedliwy byłó zarówno dla ubogich wieśniaków jak i dla magnatów i rycerzy”. Autor podkreśla szczodrobliwość króla, który był skłony do darowania wielu win a na jego stołach i dworze panowało bogactwo. Sam zaś Bolesław Krzywousty zostaje nazwany „Bolesławem który nie śpi”, czyli człowiekiem czujnym i zawsze ostrożnym, przygotowanym na każdą ewentualność. Cechy te sprawiają, że staje się postrachem wrogów – Pomorzan i Niemców, co świadczy również jak wielkim był wodzem, iż wzbudzał strach i respekt wroga.
