Charakterystyka Swidrygajłowa – „Zbrodnia i kara” Fiodor Dostojewski
Arkadiusz Swidrygajłow to jeden z bohaterów powieści „Zbrodnia i kara” autorstwa Fiodora Dostojewskiego. Z treści lektury wyłaniamy szereg charakterystycznych cech fizycznych postaci. To barczysty, niemłody już mężczyzna, którego twarz pokrywa gęsta jasna broda koloru jasny blond podobnież jak włosy na głowie. Twarz jak pisze autor jest „dziwna”, coś w sobie kryje, nieruchome oczy przeszywają ciężkim spojrzeniem. Cała jego osoba pomimo elegancji i urodzie budzi nieprzyjemne odczucia. Swidrygajłow nosi elegancki garnitur i kosztowną koszulę. Całość ubioru wykończona jest dobrze widocznym pierścieniem na palcu zdobionym drogimi kamieniami.
Jak się okazuje ubiór, postawa i maniery to jedynie pozory, swoista maska kryjąca prawdziwe oblicze postaci. Charakter bardzo dobitnie określają słowa Piotra Pietrowicza Łużyna ” Spośród ludzi tego pokroju jest to najbardziej wyuzdany, upadły, w występkach pławiący się człowiek”. Swidrygajłow z pochodzenia jest szlachcicem w młodości około dwóch lat służył w kawalerii następnie wędrował po Petersburgu. Jednym ze znaczących wydarzeń w jego życiorysie jest pobyt w więzieniu. Bohater trafił tam za swe długi a wyszedł szybko tylko za sprawą pieniędzy Marfy Pietrowny, która stała się natychmiast jego małżonką. Sam bohater nie ukrywa, że lubi hazard i jest szulerem, swą brutalność i życiowy cynizm ukrywa jednak pod płaszczem pozorów, starając się uchodzisz za dobrze wychowanego i obytego światowca.
Z treści lektury dowiadujemy się o wielu jego niechlubnych zachowaniach, Swidrygajłow był przecież chlebodawcą Duni, która musiała odejść ze względu na jego uwodzicielskie zachowania. Jako wdowiec wspomina swą żonę jednak nie ukrywa tajemnic nieudanego pożycia oraz przemocy fizycznej, którą stosował wobec małżonki. Porfiry ujawnia także, że śmierć żony Swidrygajłow budzi uzasadnione podejrzenia, podobnież jak umorzone śledztwo w sprawie samobójstwa dziewczynki domniemanie zgwałconej przez niego czy samobójstwa służącego, którego bezpośrednio dotykał okrucieństwo pana. Swidrygajłow jawi się tym samym jako prawdziwa bestia, wyzuta ze wszelkich zasad, która wykorzysta każdą nadarzającą się okazję dla swych celów. Proponuje przecież Raskolnikowi pieniądze za Dunię. Celowo wynajmuje pokój koło niego by podsłuchiwać rozmowy z Sonią.
Jego postępki budzą jednak zdziwienie, gdy Dunia nie przyjmuje pieniędzy ten przekazuje je na sierociniec, bu zapewnić byt dzieciom zmarłej , Katarzyny Iwanownej. W szczerej rozmowie z Raskolnikowem w szynku jakby spowiada się ze swej przeszłości, opowiada o zbrodniach, podłościach, podstępach popędach do nieletnich dziewczyn. Informuje także Dunię o tym ,że wie o zbrodni jakiej dopuścił się jej brat i proponuje pomoc . Pomimo chęci i kolejnej próby zdobycia Duni ta odmawia a Swidrygajłowa ofiarowuje tysiąc rubli Soni by mogła wyjechać wraz z Raskolnikowem.
Czyny Swidrygajłowa z pewnością dobitnie wskazują na jego nieobliczalność i nieprzewidywalność. Ukazują jednak powolne przebudzenie i dochodzącą do bohatera świadomość, nareszcie zaczyna rozumieć wagę i rozmiar swych czynów. Życie bohatera zakańcza się pośród majaków, wizji pełnych grozy, to wspomnienia własnego życia, wizja samobójczej śmierci i perwersji w roli małej lubieżnej dziewczynki. Owładnięty tymi obrazami wybiega na ulice i strzela sobie w skroń ponosząc śmierć.
Dokonując charakterystyki postaci należy zaznaczyć, że Swidrygajłow prezentuje osobę zepsutą do cna złą, która w pewnym momencie życia zaczyna dostrzegać swe czyny i próbuje je odkupić. Niestety szansa nie zostaje mu dana, Dunia przy której chciał żyć odrzuca jego względy a ten popełnia samobójstwo. Ostatecznie więc uznał się za przegranego? Nie widział żadnej nadziei na odkupienie a może pojął i poczuł cierpienia, które przez wiele lat ofiarowywał innym? To pozostawia autor jako wielką niewiadomą.
