Adam Asnyk to jeden z czołowych polskich poetów okresu pozytywizmu. Został wychowany w duchu romantyzmu, ale w swych wierszach pokazuje ludziom mu współczesnym, że zgubne jest myślenie tylko ideałami romantycznymi, ponieważ wie, że Romantyzm przeminął i teraz trzeba się zmienić. W wierszu „Dzisiejszym idealistom” przekonuje ludzi mu współczesnych, aby otworzyli się na nową epokę jaką jest Pozytywizm.
Podmiot liryczny w wierszu nie ujawnia się, jednak możemy dostrzec, że jest to pozytywista, który przekonuje ludzi do przyjęcia myśli nowej epoki. Adresatem jest pewna zbiorowość – ludzie żyjący ideałami romantycznymi, którzy nie potrafią pogodzić się ze zmieniającym się wciąż światem. Pozytywista zwraca się do ludzi za pomocą apostrof oraz zaimków „wam”, „wasz”. Utwór składa się z ośmiu kwadryn. Występują rymy krzyżowe, żeńskie: „ziemian- przemian, dzień- cień” i męskie: „wstyd- byt”, „już-burz”.
Apostrofą „Czyliż fałszywy wzbrania wam wstyd Z obłoków zstąpić do ziemian?” podmiot pyta się, czy faktycznie tak trudno jest przejść na nowy tok myślenia. Czy to wstyd nie pozwala zaprzestać rozpamiętywaniu romantycznych idei, które ukryte są pod peryfrazą „z obłoków zstąpić do ziemian”. Podmiot pyta się również czy poznanie nowych myśli i ideałów zajmie romantykom całą wieczność, bo widzi jak bardzo się przed tym bronią. Uważa także, że romantycy „odwracają od ziemi twarz Bezczynni, a jednak gniewni”. Poprzez tę metaforę ukazuje, że świat, ziemia idzie z postępem, natomiast romantycy mają swoje niebo, stare niebo, w którym żyją i rozpamiętują przeszłość. Pozytywista szanuje współczesnych mu romantyków za to, że przyjęli dziedzictwo przeszłości, ale uświadamia im także, że nie mogą dalej zatracać się w Romantyźmie, bo świat się zmienia. Ukazuje to metaforą „Lecz on na zawsze nie będzie trwał, Gdy zasiew żniwa nie wznowi”. Za pomocą metafory „Kto żyje z plonów dawniejszych lat, Przeżuwa przodków dostatki… Temu dowództwo odbierze świat, A mienie – wydrą wypadki!” podmiot ukazuje bezcelowość kontemplowania przeszłości- nie można być dowódcą, który wprowadza zmiany jeżeli nie idzie się z duchem czasu. Rozpamiętywanie porównane jest do przeżuwania dostatków przodków, ponieważ myśli romantyczne już powstały, teraz można je tylko powtarzać lecz niekoniecznie wykorzystywać, bo narodziły się nowe, mocniejsze, bardziej pożyteczne. Pozytywista twierdzi, że kolejne dni należą do tych, którzy potrafią się zmienić, którzy chcą działać w imię nowych ideologii, ponieważ ten kto nie potrafi przyjąć pozytywistycznych haseł nie będzie się liczył. Metonimią „cisza i cień” podmiot opisuje przeszłość, aby pokazać, że stare ideologie bezpowrotnie minęły. Podmiot próbuje przekazać romantykom pragmatyczny tok myślenia: „Potrzeba walczyć o życie!”. Za pomocą zdań wykrzyknikowych autor pokazuje jak ważne dla podmiotu są nowe hasła, jak bardzo zależy mu na zmianie świata. Stosując metaforę: „Na próżno chcecie wykluczyć gwałt Z duchowej sfery istnienia” uświadamia, że przemijanie, które ukryte jest pod metonimią „gwałt”, zawsze było, jest i będzie. Nikt nie jest w stanie zatrzymać biegu czasu. Podmiot mówi, że przemijanie „przybiera wyższy kształt” tylko i wyłącznie w sumieniu każdego człowieka, tylko tam jest jego należyte miejsce. Hasłem utylitaryzmu, a jednocześnie sentencją życiową jest zdanie kończące wiersz „ A ten zwycięzcą- kto drugim da Najwięcej światła od siebie!”. Zwycięzcą jest ten kto nowe myśli pozytywistyczne przekaże innym, ten kto pomoże światu poznać ideologię Pozytywizmu, ponieważ jest pożyteczna.
Przesłanie wiersza ukazane jest za pomocą metafor. Tworzy je bolesna świadomość, ale i zrozumienie, przyjęcie prawdy, iż prawem powszechnym jest przemiana i nie da się jej powstrzymać. Zmienia się świat, zmieniają się ideologie- muszą zmieniać się ludzie. Adam Asnyk użył wielu zdań wykrzyknikowych, aby ukazać ogromną potrzebę zmiany myśli i przekonania romantyków do uwierzenia w nie. Nie należy rozpamiętywać ideologii minionej epoki, które już się nie sprawdzają, tylko iść z duchem czasu, poznać nowe i zmieniać świat na lepsze.
