Nowela, definicja i geneza

NOWELA jest krótkim utworem zaliczanym do epiki, który charakteryzuje zwarta kompozycja i jeden główny wątek fabularny nieposiadający innych pobocznych zawiłości fabularnych. W utworach tego typu zauważalna jest przewaga motywów dynamicznych gdzie akcja zmierza w kierunku określonego punktu kulminacyjnego. Nowela pozbawiona jest zbędnych opisów dotyczących zarówno bohaterów jak i otaczającej przyrody. Narrator występujący w takich utworach jest obiektywny nieobierający żadnej ze stron, opowiadający rzetelnie przebieg zdarzeń. Utwór ten w widoczny sposób ujawnia motyw wiodący posiadający własną symbolikę, na którym opiera się główne zdarzenie.

 

Nowela początkowo funkcjonowała w przekazie ustnym. Jego narodziny miały miejsce w Jonii, która położona jest w Azji Mniejszej. Tak naprawdę jednak forma ta została rozwinięta i rozpowszechniona przez starożytnych Greków, lubujących się w przejmowaniu przeróżnych wątków z tradycji kultury wschodniej przerabiając je na swoje realia. Ich treścią w przeważającej większości były przygody i przeżycia miłosne. Klasyczny obecnie model noweli nowożytnej wykształcił się w okresie renesansu we Włoszech. Jego najsłynniejszym reprezentantem był Giovanni Boccaccio, twórca Dekameronu.

Pozytywizm jest okresem rozwoju nowelistyki polskiej. Pisarze chętnie wykorzystywali formę noweli, tworząc ponadczasowe arcydzieła gatunku. Główne cechy noweli pozytywistycznej:[wikipedia]

  • doskonale nadawała się do celów moralizatorskich
  • podejmowała aktualną tematykę, bohaterem był zwykły człowiek ukazany w codziennych realiach życia, które odsłaniało niezwykłość lub tragizm ludzkiego losu
  • cechowała ją plastyczność obrazowania
  • opisywała istotę i sens haseł pozytywistycznych (asymilacja Żydów, praca organiczna, emancypacja kobiet, praca u podstaw)
  • była komplementarna wobec powieści, przybliżała fragment malowidła epoki
  • opisywała rzeczywistość w autentycznej przestrzeni i czasie historycznym
  • często ukazywała bohatera zdeterminowanego przez środowisko
  • pokazywała obrazy nędzy, a także wykroczenia i zbrodnie, które owa nędza powodowała
  • nierzadko stanowiła pogranicze publicystyki interwencyjnej, odsłaniała grozę ludzkiego położenia
  • ukazywała portret bohatera i jego biografię.

 

Zobacz testy z języka polskiego dla szkół średnich i gimnazjum

Ułaskawienie prezydenta (prawo łaski)
Ułaskawienie przez prezydenta, znane również jako akt łaski, jest wyjątkowym narzędziem prawodawczym...
Orzeszkowa Eliza, życiorys i twórczość
Eliza Orzeszkowa z domu Pawłowska urodziła się 6 czerwca 1841 roku w Milkowszczyźnie a zmarła 18 maja...
Wychowanie
Jest jedną z form działalności społecznej, na którą składa się wiele procesów i zabiegów. Mają one na...
Termin, terminologia, definicja
Termin, terminologia oraz definicja to kluczowe pojęcia w organizacji wiedzy, szczególnie w kontekście...
Witraż, definicja
Witraż- to barwne dekoracyjne płaszczyzny wykonane z barwionego szkła o różnej wielkości wykonane według...
Pawlikowska-Jasnorzewska Maria, życie i twórczość
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska urodziła się 24 listopada 1891 roku w Krakowie, zmarła w Manchesterze...
Afrodyta, grecka mitologia
Afrodyta w mitologii greckiej: Bogini miłości, piękna i chaosu Afrodyta, bogini miłości, piękna, płodności...
Białoszewski Miron, życie i twórczość
Miron Białoszewski urodził się 30 czerwca 1922 roku w Warszawie, zmarł natomiast 17 czerwca 1983 roku...
Matura
Egzamin sprawdzający posiadaną wiedzę z wybranych przedmiotów z zakresu programu nauczania, odbywający...
Fizyka
Fizyka (z gr. φύσις physis – “natura”) – nauka o przyrodzie w szerokim znaczeniu tego...
Tajga, charakterystyka
Tajga jest największym obszarem leśnym na terenie ziemi.  Ich występowanie to północna część Azji, Ameryki...
Rzeka
Rzeka to płynąca woda w powstałym poprzez proces erozji korycie, której siłą napędową powodującą jej...

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *