Powieści międzywojenne jako obraz spraw społecznych
Realizując tematykę tej pracy należy najpierw uzmysłowić sobie jakie wydarzenia miały wpływ na kształt rzeczywistości międzywojennej. Polska powoli odradzała się po odzyskaniu niepodległości, nikt jednak nie wiedział w jakim kierunku zmierza przyszłość. Niemożność określenia i przewidzenia jutra powodowały ogólny lek i rozdarcie w śród społeczeństwa. Literatura natomiast wyszła naprzeciw tym zagadnieniom i postarała się ukazać prawdziwe ich oblicze. W ten sposób autorzy pragnęli bronić najbiedniejszych poprzez uświadamianie i uwrażliwianie odbiorcy.
Najlepiej widoczna jest sytuacja socjalno- bytowa społeczeństwa polskiego w utworze Zofii Nałkowskiej „Granica”. Sam tytuł ma znaczenie nie tylko dosłowne ale i symboliczne, ukazuje niewidzialna granice pozostającą nadal pomiędzy pospólstwem a inteligencją. Oddaniem tej sytuacji jest opis różnic jakie istnieją w jednej kamienicy Kolichowskiej. Choć łączy ludzi jedno miejsce i jeden budynek nadal dzielą ich znaczne podziały. To jakby podzielona na pół rzeczywistość ukazująca współistniejące dwa światy, dla jednych sufit jest dachem dla innych zaś podłogą. Powieść ta stanowi krytykę społeczeństwa polskiego opartą o dokładne rozróżnienie istniejących podziałów. Ukazuje nam ona wszystkich przedstawicieli mieszczaństwa, od inteligentów po biedne pospólstwo. Apeluje ona ukazując ich tragedię o oświatę najuboższych. Można by rzec, że jest to zarzut skierowany do niewykształconego pospólstwa, ale tak naprawdę uwagi te kierowane są do inteligencji. To ona bowiem obserwując istniejący stan rzeczy powinna wyjść naprzeciw potrzebą bezbronnych ludzi. Ukazać im drogę tam gdzie sami nie są w stanie jej dostrzec.
Kolejną powieścią , która prezentuje obraz społeczeństwa w okresie międzywojennym jest „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego. Jak wiadomo dzieło to ma charakter polityczny. Autor rozgoryczony sytuacją Polski, wyraził swe obawy w tymże utworze. Nie potrafił wskazać on jednego najlepszego rozwiązania i kierunku w którym powinna zmierzać przyszłość ale zaprezentował koncepcje dominujące w ówczesnych czasach. Najwidoczniejsze jest stanowisko ukazane w koncepcji Lulka. Należy podkreślić, że w ówczesnych czasach były to założenia niepopularne a nawet nielubiane, wzorowały się bowiem na rewolucji rosyjskiej zakładającej równość wszystkich klas jako wyższą wartość aniżeli odrębność narodowa. Mimo to Żeromski postawił za nią pewne argumenty, sytuacja polskich robotników była bowiem bardzo ciężka, warunki socjalno bytowe w jakich przyszło im żyć urągały ich godności i nażarły na niebezpieczeństwo zdrowie i życie. Poza tym więzienia były przepełnione więźniami politycznymi najczęściej właśnie komunistami. Ażeby nie wyrazić całkowitego poparcia autor ukazuje również kontrargumenty. Uważa przede wszystkim, że władza w rękach nie wykształconych chłopów, mogła by jedynie pogrążyć Polskę. Jako pospólstwo nie wiedzieli by bowiem jak należycie wykorzystać i ukierunkować posiadane przywileje.Autor nie określił jednoznacznie, tej koncepcji jako dobrej ale na chwile obecną wydawała się być jedyną możliwą. Pozostawił jej ocenę każdemu czytelnikowi, ma on bowiem prawo rozważać i dokonywać własnych wyborów. Poparciem tego stwierdzenia jest zakończenie w postaci finału otwartego, widzimy bohatera podążającego obok Lulka i reszty demonstrantów. Baryka jednak wychodzi przed tłum z jednej strony będąc z nim a drugiej pozostając samotny, nie popiera więc w pełni całości założeń robotników ale nie widzi też na chwilę obecną lepszego rozwiązania.
Jak widać więc wyraźnie obraz społeczeństwa ukazywany w powieściach międzywojennych miał na celu realistyczne oddanie rzeczywistości. Autorów poruszał los pospólstwa oraz jego zacofanie. Dlatego opisując ich życie mieli na celu uwrażliwieni czytelnika i zmianę jego stanowiska wobec tej grupy ludzi.