Krzywa Phillipsa – wyjaśnienie, omówienie – notatka na studia i do nauki

Krzywa Phillipsa – wyjaśnienie

Krzywa Phillipsa to koncept w ekonomii, który opisuje związek między inflacją (wzrostem cen) a bezrobociem. Sprowadza się to do prostego pomysłu: kiedy na rynku pracy jest mało bezrobotnych, pracownicy mają większą siłę przetargową do negocjowania wyższych płac, co może prowadzić do wzrostu cen, czyli inflacji. Z drugiej strony, kiedy jest więcej bezrobotnych, pracownicy mają mniej siły negocjacyjnej, co oznacza wolniejszy wzrost płac i niższą inflację.

Przykład:

– Załóżmy, że mamy firmę produkującą rowery. Gdy gospodarka się rozwija i coraz więcej osób ma pracę, coraz więcej ludzi chce kupować rowery. Firma, aby nadążyć z produkcją, potrzebuje zatrudnić więcej pracowników. Ponieważ bezrobocie jest niskie, trudno jest znaleźć wolnych pracowników, więc firma oferuje wyższe płace, aby przyciągnąć nowych pracowników lub zatrzymać obecnych. Jednak wyższe płace oznaczają wyższe koszty dla firmy, które często są przenoszone na klientów w postaci wyższych cen rowerów – czyli inflacji.

Z drugiej strony, jeśli gospodarka zwalnia, a bezrobocie rośnie, mniej osób może pozwolić sobie na zakup nowego roweru. Firma może nie potrzebować tak wielu pracowników, więc konkurencja o pracę wzrasta, a presja na wzrost płac maleje. W takiej sytuacji firma nie musi podnosić cen, co oznacza niższą inflację.

---

Oto wykres przedstawiający krzywą Phillipsa. Na osi poziomej mamy stopę bezrobocia, a na osi pionowej stopę inflacji. Zgodnie z tradycyjnym modelem krzywej Phillipsa, wyższa stopa bezrobocia wiąże się z niższą stopą inflacji, podczas gdy niższa stopa bezrobocia jest związana z wyższą stopą inflacji. Na wykresie widać, że krzywa ma kształt wykładniczy, co jest typowe dla tradycyjnego przedstawienia krzywej Phillipsa.

---

Rozwój Teorii:

– Początkowo wydawało się, że krzywa Phillipsa pokazuje, że można wybrać między wyższą inflacją a niższym bezrobociem (lub odwrotnie). Jednak w latach 70. XX wieku doświadczono sytuacji stagflacji, gdy wysoka inflacja wystąpiła wraz z wysokim bezrobociem, co zmusiło ekonomistów do przemyślenia tego związku.

Nowoczesne interpretacje Krzywej Phillipsa:

– Współcześnie ekonomiści uważają, że związek ten nie jest tak prosty i że na dłuższą metę inne czynniki, takie jak polityka pieniężna i oczekiwania inflacyjne, mają znaczący wpływ na inflację i bezrobocie. Oznacza to, że nie można po prostu zdecydować się na niskie bezrobocie kosztem wysokiej inflacji bez uwzględnienia tych dodatkowych czynników.

Podsumowując, krzywa Phillipsa pokazuje złożoną dynamikę między bezrobociem a inflacją, ale jej interpretacja ewoluowała w czasie i obecnie uznaje się, że wpływają na nią również inne czynniki ekonomiczne i polityczne.

——————-

Dodatkowe wyjaśnienia:

Krzywa Phillipsa to pojęcie w ekonomii, które przedstawia związek między inflacją a bezrobociem w krótkim okresie. Została nazwana na cześć ekonomisty Williama Phillipsa, który w 1958 roku zauważył odwrotną korelację między stopą bezrobocia a wzrostem płac w Wielkiej Brytanii.

Podstawy Krzywej Phillipsa:

1. Oryginalne odkrycie: Phillips zauważył, że kiedy stopa bezrobocia była niska, płace rosły szybko. Kiedy bezrobocie było wysokie, wzrost płac był wolniejszy.

2. Interpretacja: Interpretowano to tak, że niska stopa bezrobocia prowadzi do wzrostu płac (z powodu konkurencji o ograniczoną liczbę pracowników), co z kolei prowadzi do wzrostu cen, czyli inflacji.

Rozwinięcie Teorii:

– W latach 60. XX wieku ekonomiści, tacy jak Paul Samuelson i Robert Solow, rozszerzyli teorię Phillipsa, sugerując, że istnieje podobny związek między inflacją a bezrobociem. Stwierdzili, że niższe bezrobocie może być osiągnięte kosztem wyższej inflacji i odwrotnie.

Krytyka i wyzwania:

– W latach 70. teoria krzywej Phillipsa została zakwestionowana, szczególnie podczas okresu stagflacji, kiedy wysoka inflacja występowała jednocześnie z wysokim bezrobociem, co przeczyło tradycyjnej interpretacji krzywej.

– To doprowadziło do przemyślenia relacji i rozwoju nowszych modeli, które uwzględniają oczekiwania inflacyjne. Ekonomiści tacy jak Milton Friedman i Edmund Phelps zaproponowali, że oczekiwania inflacyjne odgrywają kluczową rolę i że długoterminowa krzywa Phillipsa jest pionowa (oznaczająca brak długoterminowego związku między inflacją a bezrobociem).

Nowoczesne Interpretacje:

– Współczesne interpretacje krzywej Phillipsa uwzględniają rolę oczekiwań inflacyjnych i innych czynników, takich jak polityka pieniężna i technologiczne zmiany w gospodarce.

– Uznaje się, że krótkoterminowy związek między inflacją a bezrobociem może istnieć, ale w długim okresie te dwa czynniki nie muszą być powiązane.

Znaczenie Krzywej Phillipsa:

– Krzywa Phillipsa ma kluczowe znaczenie dla polityki gospodarczej, zwłaszcza w kontekście działań banków centralnych dotyczących stóp procentowych i kontroli inflacji.

– Wskazuje na trudne wybory, przed którymi mogą stanąć decydenci polityczni – między próbami zmniejszenia bezrobocia a ryzykiem wywołania wyższej inflacji.

Podsumowując, krzywa Phillipsa to ważne narzędzie w ekonomii, które ilustruje złożone relacje między kluczowymi zmiennymi makroekonomicznymi. Jej interpretacja i znaczenie ewoluowały wraz z rozwojem teorii ekonomicznych i zmieniającymi się realiami gospodarczymi.

——————-

---

Wybrane badania dotyczących krzywej Phillipsa i ich wyniki:

1. Ascari, Bonomolo i Haque – Relacja między inflacją a produkcją:

– Badanie to skupia się na długoterminowej relacji między inflacją a potencjalną produkcją.

– Wyniki wskazują na istnienie progu inflacji. Poniżej tego progu, potencjalna produkcja pozostaje niezależna od trendu inflacyjnego. Oznacza to, że niski poziom inflacji nie wpływa znacząco na poziom produkcji.

– Jednakże, gdy inflacja przekracza ten próg, potencjalna produkcja jest negatywny wpływ przez inflację. To sugeruje, że wysoka inflacja może faktycznie szkodzić produkcji gospodarczej ([Ascari, Bonomolo, Haque](https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4531060)).

2. Živković – Krzywa Phillipsa w wybranych krajach europejskich:

– Badanie to analizuje istnienie krzywej Phillipsa w kilku europejskich krajach.

– Wyniki wykazały istotną statystycznie odwrotną korelację między inflacją a bezrobociem, ale siła tej korelacji różniła się w poszczególnych krajach.

– Na przykład w Grecji odnotowano najsilniejszą odwrotną korelację, a w Bułgarii kolejną najsilniejszą. Tymczasem w Słowenii i Rumunii korelacja była słaba lub nieistniejąca, co sugeruje, że w tych krajach związek między inflacją a bezrobociem jest mniej wyraźny ([Živković](https://dx.doi.org/10.5937/aneksub2300017z)).

3. Ascari i Fosso – Rola globalizacji w zachowaniu inflacji w USA:

– Badanie to bada wpływ globalizacji na zachowanie inflacji w Stanach Zjednoczonych od roku 2000.

– Wyniki wskazują, że importowane czynniki “popychające koszty”, które zmieniają się powoli, utrzymują inflację poniżej celowanego poziomu, co przyczynia się do spłaszczenia krzywej Phillipsa.

– Oznacza to, że globalizacja i związane z nią czynniki, takie jak koszty importu, mają znaczący wpływ na inflację i mogą tłumaczyć, dlaczego tradycyjny związek między bezrobociem a inflacją uległ zmianie ([Ascari, Fosso](https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4143217)).

4. Setterfield i Blecker – Zmiany w strukturze krzywej Phillipsa w USA:

– Badanie to skupia się na zmianach w strukturze krzywej Phillipsa w USA w okresie powojennym.

– Analiza koncentruje się na roli siły i instytucji w procesie ustalania płac i cen przez pracowników i firmy.

– Wyniki sugerują, że zmiany w strukturze władzy i instytucji miały wpływ na relacje między inflacją a bezrobociem, co wpłynęło na zmiany w strukturze krzywej Phillipsa ([Setterfield, Blecker](https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4020360)).

5. Andrés, Arce, Burriel – Wpływ polaryzacji rynku na krzywą Phillipsa:

– Badanie to bada, jak wzrost polaryzacji rynku w wielu branżach przyczynił się do spłaszczenia krzywej Phillipsa w ostatnich dekadach.

– Wyniki wskazują na to, że zmiany w strukturze rynku, takie jak polaryzacja, mają wpływ na relacje między bezrobociem a inflacją, co może tłumaczyć obserwowane zmiany w krzywej Phillipsa ([Andrés, Arce, Burriel](https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3781594)).

Te badania ukazują, że krzywa Phillipsa jest dynamicznym narzędziem, które ewoluuje w odpowiedzi na zmieniające się warunki gospodarcze i rynkowe. Pokazują również, jak ważne jest uwzględnienie czynników zewnętrznych, takich jak globalizacja, struktura rynku i polityka pieniężna, w analizie relacji między inflacją a bezrobociem.

——————-

Ogólne refleksje:

Krzywa Phillipsa, jako jedno z kluczowych narzędzi w ekonomii, odzwierciedla złożoną naturę związku między inflacją a bezrobociem. Jej znaczenie i ewolucja w ciągu lat ukazują, jak dynamiczna może być ekonomia i jak ważne jest dostosowywanie teorii do zmieniających się realiów.

Pierwotnie krzywa Phillipsa była postrzegana jako sposób na zrozumienie kompromisu między inflacją a bezrobociem, sugerując, że niższe bezrobocie może być osiągnięte kosztem wyższej inflacji i odwrotnie. Ta koncepcja miała ogromne znaczenie dla polityki makroekonomicznej, szczególnie w kontekście działań banków centralnych i rządów w zakresie polityki pieniężnej i fiskalnej.

Jednakże, doświadczenia z lat 70., zwłaszcza okres stagflacji, pokazały, że relacja ta może być bardziej złożona. Wprowadzenie koncepcji oczekiwań inflacyjnych przez ekonomistów takich jak Milton Friedman i Edmund Phelps wzbogaciło teorię, podkreślając rolę oczekiwań zarówno konsumentów, jak i producentów w kształtowaniu dynamiki inflacji i bezrobocia.

Współczesna interpretacja krzywej Phillipsa uwzględnia dodatkowe zmienne, takie jak globalizacja, polityka pieniężna, czy zmiany na rynku pracy. To pokazuje, że nie można analizować inflacji i bezrobocia w izolacji, ale trzeba brać pod uwagę szerszy kontekst gospodarczy i polityczny.

Z perspektywy polityki gospodarczej, krzywa Phillipsa uświadamia, że decyzje dotyczące stóp procentowych czy wydatków rządowych mogą mieć skomplikowane i niezamierzone skutki. Podkreśla również wagę monitorowania oczekiwań inflacyjnych i zrozumienia, jak zmiany w polityce mogą wpływać na te oczekiwania.

Podsumowując, krzywa Phillipsa nie jest statycznym prawem, ale raczej narzędziem, które pomaga zrozumieć interakcje w gospodarce. Jej ewolucja i różne interpretacje wskazują na potrzebę ciągłego przemyślenia i adaptacji narzędzi ekonomicznych do bieżących warunków. Pozwala to lepiej zrozumieć, jak działania polityczne i zmiany w gospodarce wpływają na kluczowe zmienne makroekonomiczne, takie jak inflacja i bezrobocie.

——————-

Na wykresie przedstawione są dwie krzywe Phillipsa: tradycyjna (niebieska linia) i spłaszczona (czerwona linia przerywana). Spłaszczenie krzywej Phillipsa zostało zilustrowane przez zmniejszenie wpływu stopy bezrobocia na inflację.

W spłaszczonej krzywej, zmiany w stopie bezrobocia mają mniejszy wpływ na inflację niż w przypadku tradycyjnej krzywej. To spłaszczenie odzwierciedla obserwacje z ostatnich dekad, gdzie czynniki takie jak zmiany w negocjacjach płacowych, postęp technologiczny, globalizacja i większa niezależność banków centralnych wpłynęły na słabnącą zależność między bezrobociem a inflacją.

---

• Przyczyny spłaszczenia krzywej Phillipsa:
  • Globalizacja: Ułatwienie handlu międzynarodowego i integracja rynków pracy mogły zmniejszyć wpływ krajowej polityki gospodarczej na inflację, osłabiając tradycyjny związek między bezrobociem a inflacją.
  • Postęp technologiczny: Automatyzacja i cyfryzacja mogły zwiększyć efektywność produkcji, co z kolei zmniejsza wpływ kosztów pracy (i więc płac) na inflację.
  • Rola banków centralnych: Wzrost niezależności banków centralnych i ich skupienie na celach inflacyjnych mogły przyczynić się do stabilniejszej inflacji, ograniczając jej związek z bezrobociem.
• Wpływ polityki pieniężnej na krzywą Phillipsa:
  • Agresywna polityka: Szybkie podnoszenie stóp procentowych w odpowiedzi na wzrost inflacji może szybko zmniejszyć inflację, ale zwiększyć bezrobocie.
  • Ostrożna polityka: Wolniejsze dostosowywanie stóp procentowych może prowadzić do mniejszej zmienności w gospodarce, ale ryzykuje utrzymanie wyższej inflacji przez dłuższy czas.

---

Ciekawostki fakty dotyczące Krzywej Phillipsa

Krzywa Phillipsa, będąca jednym z najbardziej dyskutowanych zagadnień w ekonomii, posiada kilka ciekawych aspektów:

1. Historyczne początki: Krzywa Phillipsa została nazwana na cześć ekonomisty Williama Phillipsa, który w 1958 roku zauważył odwrotną relację między stopą wzrostu płac a bezrobociem w Wielkiej Brytanii. Jego pierwotne badania obejmowały analizę danych z okresu od 1861 do 1957 roku.

2. Krzywa Phillipsa a polityka gospodarcza: W latach 60. i na początku lat 70. krzywa Phillipsa miała duży wpływ na politykę gospodarczą, szczególnie w kontekście walki z bezrobociem i inflacją. Wielu polityków wierzyło, że możliwy jest kompromis między wyższą inflacją a niższym bezrobociem.

3. Stagflacja lat 70.: W latach 70. XX wieku wystąpił okres stagflacji (wysoka inflacja przy jednoczesnym wysokim bezrobociu), który podważył tradycyjne rozumienie krzywej Phillipsa. To wydarzenie spowodowało rewizję teorii i doprowadziło do rozwoju nowych modeli ekonomicznych.

4. Rola oczekiwań inflacyjnych: Ekonomiści tacy jak Milton Friedman i Edmund Phelps rozwinęli teorię krzywej Phillipsa, wskazując na rolę oczekiwań inflacyjnych. Argumentowali, że długoterminowa krzywa Phillipsa jest pionowa, co oznacza, że długoterminowo nie ma trwałego trade-offu między inflacją a bezrobociem.

5. Zastosowanie w różnych krajach: Badania wykazały, że krzywa Phillipsa może różnić się w zależności od kraju i okresu. Na przykład w niektórych krajach europejskich związek między inflacją a bezrobociem jest słabszy niż w innych.

6. Wpływ globalizacji i technologii: Współczesne badania sugerują, że globalizacja i postęp technologiczny mogą wpłynąć na kształt krzywej Phillipsa, wprowadzając nowe zmienne, takie jak konkurencja międzynarodowa i automatyzacja, które wpływają na dynamikę rynku pracy i cen.

7. Spłaszczenie krzywej: W ostatnich dekadach zaobserwowano “spłaszczenie” krzywej Phillipsa, co oznacza, że zmiany w stopie bezrobocia mają mniejszy wpływ na inflację niż w przeszłości. To może być wynikiem zmian strukturalnych w gospodarce, takich jak zmiany w negocjacjach płacowych i większa niezależność banków centralnych.

8. Narzędzie badawcze i edukacyjne: Krzywa Phillipsa pozostaje ważnym narzędziem edukacyjnym i badawczym w ekonomii, używanym do wyjaśniania złożonych związków między kluczowymi wskaźnikami makroekonomicznymi, a także do testowania nowych teorii w dziedzinie ekonomii.

Podsumowując, krzywa Phillipsa jest fascynującym przykładem, jak teoria ekonomiczna ewoluuje w odpowiedzi na nowe dane, badania i zmieniające się warunki gospodarcze. Jest to przypomnienie o dynamicznej naturze ekonomii i o tym, że żadna teoria nie jest niezmienna.