Pojęcie Romantyzm
Nazwa epoki pochodzi od przymiotnika romantyczny, który określał nadzwyczajność natury lub „szczególną piękność” w poezji (romantyczny nastrój, poezja, muzyka, zjawiska przyrodnicze, np. zachodzące słońce). Romantyzm to nazwa epoki, prąd ideowy, artystyczny i literacki powstały w Europie pod koniec XVIII w., jako reakcja przeciwko klasycyzmowi i racjonalizmowi. Przeciwstawiał się przyjętym zasadom na rzecz swobody, fantastyki, nastrojowości, uczuciowości. Romantyzm to również postawa życiowa, odznaczająca się przewagą pierwiastków pozarozumowych i racjonalnych, uczuciowych nad innymi.
Ramy czasowe
Przełom Romantyzmu w Europie to koniec XVIII w. do połowy XIX w. Natomiast w Polsce za początek epoki przyjmuje się rok 1822 – datę wydania „Ballad i romansów” A. Mickiewicza, a za koniec rok 1863 – datę wybuchu powstania styczniowego.
Gatunki literackie doby romantyzmu
Ballada
Powieść poetycka
Dramat romantyczny
Poemat dygresyjny
Sonet
Epopeja „narodowa”
Postawy charakterystyczne dla romantyzmu
Irracjonalizm
Mistycyzm
Orientalizm
Mesjanizm
Irracjonalizm
Postawa negująca rozumowe dociekanie prawy o świece, przyjmująca istnienie światów fantastycznych, wierząca intuicji.
Mistycyzm
Przekonanie o możliwości bezpośredniego kontaktowania się z Bogiem.
Orientalizm
Zainteresowanie romantyków kulturą Dalekiego Wschodu, które miało wpływ na tematykę dzieł literackich, muzycznych i plastycznych.
Mesjanizm
Światopogląd odwołujący się do koncepcji zakładającej przypisywanie jednostce lub narodowi misji zbawienia całej ludzkości. Także powszechny pogląd, że Polacy jako naród posiadają wybitne cechy osobowości, które w sposób szczególny wyróżniają ich pośród narodów świata.
Przedstawiciele romantyzmu europejskiego
Johann Wolfgang Goethe (Niemcy)
Fryderyk Schiller (Niemcy)
George Byron (Anglia)
Aleksander Dumas, ojciec (Francja)
Aleksander Puszkin (Rosja)
Najwybitniejsi twórcy polskiego romantyzmu
Adam Mickiewicz
Juliusz Słowacki
Zygmunt Krasiński
Cyprian Kamil Norwid
Cechy bohatera romantycznego:
zbuntowany
skłócony ze światem
rozdarty wewnętrznie
pełen emocji
nadwrażliwy
dumny
egocentryczny
przekonany o własnej wyższości
żądny poznania świata
nieszczęśliwie zakochany
„Oda do młodości” A. Mickiewicz
To przełomowy utwór Mickiewicza. Jest połączeniem oświecenia i elementów romantyzmu. To manifest pokolenia młodych ludzi walczących w Powstaniu Listopadowym. Mickiewicz na najwyższą wartość uznał młodość. Ukazuje ludzi w świecie rzeczywistym, którzy dbają tylko o siebie, a nie o cały świat. Nazywa ich szkieletami. Opisuje ludzi, którzy widzą tylko te sprawy, które są tylko wokół nich, w zasięgu wzroku. Przedstawia konflikt ludzi „starych” i „młodych. Mówi o ludziach egoistach, samolubach; nazywa ich płazami zamkniętymi we własnej skorupie. Żyją tylko dla siebie. Po ich śmierci nikt ich nie będzie pamiętać, bo nie pozostawia po sobie żadnego śladu. Opisuje ludzi młodych jako odważnych, bezkompromisowych, uczuciowych, przyjacielskich, dla których szczęściem jest dzielenie się wszystkim z innymi. Apeluje do młodzieży całego świata, że powinna się zjednoczyć, bo w jedności siła. Dzięki jedności osiągną zamierzony cel. Podkreśla, że droga do przebudowy świata będzie ciężka i trudna. Uczy od młodości walczyć ze słabościami. Trzeba wyrabiać w sobie siłę i hart ducha, bo kto od najmłodszych lat uczy się pokonywać przeszkody, ten później będzie silniejszy fizycznie i psychicznie. Dzięki takim wysiłkom późniejsze życie będzie łatwiejsze. Mickiewicz wyraża pragnienie szczęścia. Podkreśla, że młodzież powinna zmienić rzeczywistość, zmienić świat na lepszy. Autor porównuje pracę młodzieży przebudowy świata do stworzenia świata przez Boga. Praca młodych jest tak samo ważna, jak praca Boga. Miłość, przyjaźń, życzliwość to są te podwaliny, na których powinien zostać zbudowany nowy świat, bez niesprawiedliwości, przesądów. Wyraża pragnienie świata, w którym wszyscy będą szczęśliwi i życzliwi wobec siebie. Utwór ma charakter ponadnarodowy.
„Romantyczność” A. Mickiewicz
Ballada napisana prostym językiem. Bohaterką jest Karusia, której ukochany umarł dawno temu. Ona jednak go widzi i rozmawia z nim. Czuje jego dłoń na swej dłoni. Pragnie by ukochany zabrał ją ze sobą. Prości ludzie modlą się za duszę Jasia, wierzą Karusi, że się z nim spotyka i że ma z nim kontakt. Jednak pewien starzec, człowiek uczony, uważa Karusię za obłąkaną, gdyż jej wizje to wytwór jej chorej wyobraźni. Uważa, że zjawisk niedających się wyjaśnić naukowo nie istnieją. Rozpatruje tę historię z naukowego punktu widzenia. Podmiot liryczny w pierwszej osobie popiera dziewczynę twierdząc, że uczucie pozwala jej widzieć więcej niż rozum. „Miej serce i patrzaj w serce” to apel, który oznacza, ze należy patrzeć przez pryzmat uczucia na człowieka, uczucie jest najważniejsze. Nie tylko rozumem ludzie powinni się kierować. „Czucie i wiara silniej mówi do mnie, Niż mędrca szkiełko o oko” to typowe dla romantyków hasło, ze należy się w życiu kierować sercem; rozum schodzi na dalszy plan.
„Świteź” A. Mickiewicz
Ballada o tajemniczym jeziorze, na dnie, którego znajdują się ruiny zatopionego miasta. Ludzie postanawiają zbadać dno jeziora, aby znaleźć tam odpowiedź na pytania dotyczące przyczyn dziwnych odgłosów i tajemniczych zjaw. Pierwsze próby badania jeziora zawiodły, ponieważ ludzie ginęli. Właściciel tych ziem postanowił spenetrować jezioro. Kolejne próby okazują się sukcesem, bo w sieć zostaje złowiona piękna kobieta, jak się potem okazuje jest to córka Tuhana, legendarnego władcy Świtezi. Panna opowiada historię wyjaśniającą powstanie jeziora. W miejscu dawniej położone było litewskie miasto Świteź. Tuhan otrzymał prośbę od Mendoga, władcy Litwy o pomoc w obronie kraju przed wrogiem. Tuhan wahał się, ale córka przekonała go do tej wyprawy. Wyruszyli, więc do walki zostawiając starców, kobiety i dzieci. Gdy tylko wyjechali, pod gród nadciągnęli ruscy żołnierze. Przerażone i zrozpaczone kobiety, bojąc się hańby, zwróciły się o pomoc do córki Tuhana. Ta poprosiła Boga o pomoc. Bóg wysłuchał ich i zamienił kobiety w zioła i kwiaty, a miasto w jezioro, które pochłonęło wszystkich wrogów.
„Lilie” A. Mickiewicz
Ballada opowiada o kobiecie, która dopuściła się zdrady wobec męża, gdy ten był na wyprawie wojennej. Kobieta bojąc się kary za zdradę męża, zabija go tuz po jego powrocie, a na jego grobie sieje lilie. Następnie biegnie do pustelnika prosząc o pokutę. Pustelnik widząc jej skruchę proponuje wskrzesić jej męża, ale ona się nie zgadza. Gdy z wyprawy wracają bracia zamordowanego, kobieta oświadcza, że mąż nie dotarł do domu. Po roku sami zaczynają starać się o rękę bratowej. Ona nie wiedząc, kogo wybrać ponownie udaje się po radę do pustelnika. Ten radzi, by każdy z mężczyzn w dniu ślubu przyniósł pleciony wianek. Ona wybierając jeden z nich, wybierze przyszłego męża. Po dokonaniu wyboru między braćmi dochodzi do kłótni. Wówczas pojawia się duch zmarłego brata, który dokonuje sprawiedliwego ukarania zbrodniarzy. Cała kaplica wraz z obecnymi w środku zapada się pod ziemię.
„Rybka” A. Mickiewicz
Opowiada o bogatym panu i ubogiej wiejskiej dziewczynie Krysi. Pan obiecał, że się z nią ożeni jak się urodzi dziecko. Tymczasem on żeni się z bogatą kobietą. Dziewczyna nie mogąc tego wytrzymać, poszła nad jezioro i utopiła się, zostawiając dziecko. Dzieckiem zaopiekował się starzec, który przychodził każdego dnia nad jezioro z dzieckiem, aby Krysia je nakarmiła. Pewnego dnia pan z żoną przechadzali się brzegiem jeziora, więc starzec nie mógł spotkać się z Krysią i postanowił poczekać. Czekał do ranka. Gdy zaszedł nad jezioro, zauważył głaz, który swoim kształtem przypominał dwie postacie ludzkie. Starzec zaczął wołać Krysię, ale ona się nie pojawiła.
„Świtezianka” A. Mickiewicz
Ballada opowiada o młodym myśliwym, który spotyka się wieczorami nad brzegiem jeziora Świteź z piękną dziewczyną. Jest to historia miłości dwojga ludzi, tajemniczej dziewczyny, o której narrator nic nie wie oraz młodego chłopca, który jest „strzelcem w tutejszym borze”. Chłopak ten pragnie być z piękna dziewczyną zawsze, chce ją poślubić. Dziewczyna wyraża obawę, co do słabości uczuć mężczyzn. Wówczas młodzieniec przysięga jej wierność na wszystkich świętych. Dziewczyna ostrzega chłopca przed złamaniem przysięgi i znika. Młody myśliwy błąka się po lesie, szukając ukochanej. Spotyka piękną nimfę, która wyszła z jeziora i zaczyna go kusić. Młodzieniec walczy z pokusami, ale potem ulega i rzuca się za nimfą do jeziora, zapominając o złożonej wcześniej przysiędze. Gdy rozpoznaje w nimfie swoją ukochaną, ta zdradzona, zarzuca mu niewierność i przepowiada karę. Skazuje go na śmierć w głębinach, a duszę zaklina w drzewo, modrzew, stojący nad brzegiem jeziora.
Ostateczny wydźwięk utworu jednoznacznie potępia uleganie namiętnościom, które niszczą czyjeś uczucia. Narrator wskazuje jednak, ze te namiętności, emocje istnieją w ludziach i bardzo trudno nad nimi zapanować.
„Dziady” A. Mickiewicza
„Dziady” cz. II i IV powstały w czasach wileńskich, czyli gdy studiował w Wilnie oraz w Kownie, gdzie był nauczycielem.
Mówiąc o IV części „Dziadów” trzeba powiedzieć, że motywem była nieszczęśliwa miłość. W noc zaduszek zjawia się u księdza Pustelnik, który opowiada mu o swojej nieszczęśliwej miłości, którą przeżył. Dowiadujemy się o tragicznych dziejach Pustelnika – o jego nieszczęśliwej miłości do kobiety, która poślubiła innego człowieka, o jego rozpaczy graniczącej z obłąkaniem. Z dalszej rozmowy wynika, że tajemniczy Pustelnik to dawny uczeń księdza, Gustaw. Oskarża on ukochaną o nieczułość i wyrachowanie, ponieważ jego rywal skłonił ja do małżeństwa złotem. Gustaw wpada w gwałtowność i przebija się sztyletem, ale nadal żyje (rany nie ma). Następnie Gustaw ubolewa nad wadami tego świata i rozmawia z księdzem o zakazie obchodzenia obrzędu Dziadów. Gdy zegar kończy bić godzinę dwunastą, gaśnie trzecia świeca, a Gustaw znika (okazuje się, że był upiorem).
II cz. „Dziadów” ukazuje obrzędy ku czci zmarłych, podczas których ukazują się duchy, które wyznają swoje winy, kończąc je przestrogami dla żywych. Pierwsze ukazują się dzieci Rózia i Józio, które mówią: „Zbytkiem słodyczy na ziemi jesteśmy nieszczęśliwemi”, dodają, że „kto nie doznał goryczy ni razu, Ten nie dozna słodyczy w niebie”. W wypowiedziach zjaw zawarta jest prawda moralna, mówiąca, że kto za życia był zawsze szczęśliwy i nie doznał cierpienia i goryczy, ten nie może dostać się do nieba. Kolejną zjawą jest duch Pana, który mówi:, „Bo kto ni razu nie był człowiekiem, Temu człowiek nic nie pomoże”. Wynika z tego, że kto nie traktował innych z szacunkiem, poniżał i źle traktował, ten nie może dostać się do nieba, nie pomoże mu nawet modlitwa bliźnich. Ostatnią zjawą jest duch Zosi, który mówi, że” Kto nie dotknął ziemi ni razu, Ten nigdy nie może być w niebie”. Z wypowiedzi wynika, że kto nie cieszył się z innymi, nie kochał, nie przezywał ludzkich uczuć, nie dostąpił emocji, ten nie znajdzie miejsca w niebie. W utworze zawarte są nakazy: cierp, kochaj i bądź człowiekiem, a życie wieczne będzie spokojne.
„Stepy Akermańskie” A. Mickiewicz
Opis piękna stepu, który podmiot liryczny przyrównuje do oceanu. Step jest kolorowy, pełen kwiatów, burzanów, ogromnych kęp traw. Poeta zachwyca się pięknem otoczenia. Jednak czuje się nieswojo, bo choć jest szczęśliwy, że widzi tak piękne miejsce, to czuje się zagubiony, samotny, smutny i rozdarty wewnętrznie. Tęskni za ojczyzną. Jednak wrócić nie może, bo „nikt nie woła!”.
„Burza” A. Mickiewicz
Sonet zawiera opis przeżytej przez podmiot liryczny burzy na morzu, gdzie przedstawione są różne reakcje załogi i pasażerów. Strach, lęk, wysiłek marynarzy, szukanie pomocy w modlitwie, żegnanie się z przyjaciółmi. Podmiot wyraża żal i smutek, czuje się nieszczęśliwy nie mając się, z kim żegnać.
„Czatyrdah” A. Mickiewicz
Podmiot liryczny (mieszkaniec Wschodu) zachwyca się pięknem góry o nazwie Czatyrdah. Góra budzi w nim zachwyt, ale jednocześnie uzmysławia jego małość człowieka, wobec potęgi gór, bowiem jest głucha i nieczuła na potrzeby i los ludzi. Podmiot zadaje pytanie, czy wobec tego Bóg jest tak samo niedostępny, milczący i obojętny na ludzkie cierpienie.
„Pielgrzym” A. Mickiewicz
W sonecie przywołany zostaje wizerunek człowieka, który został skazany na wieczną tułaczkę. Mimo otaczającej go wspaniałej przyrody, krainy pełnej piękna i dostatku, Pielgrzym na zawsze pozostaje sercem na Litwie, nie może pozbyć się uczucia tęsknoty za ojczyzną. Wspomnienie ojczyzny wiąże się z postacią ukochanej dziewczyny – symbolem utraconego raju.
„Konrad Wallenrod” A. Mickiewicz
Głównym bohaterem utworu, tytułowym Konradem Wallenrodem, jest człowiek, który jako litewski chłopiec został porwany przez Krzyżaków, ochrzczony i przez nich wychowany. Winnych(tak nazywał się mistrz krzyżacki, który go wychowywał) nazywa go Walterem Alfem. Chłopiec nienawidzi jednak Krzyżaków z całego serca, nie zapomina o krzywdach i cierpieniach, jakie ze strony zakonu spadły na naród litewski. Przy chłopcu jest stale obecny tajemniczy litewski Wajdelota, który nie pozwala Walterowi zapomnieć o jego pochodzeniu. Swymi opowieściami i pieśniami rozbudza w chłopcu uczucia patriotyczne i pragnienie zemsty. Już jako dojrzały młodzieniec, Walter ucieka wraz z Wajdelotą na Litwę, gdzie mieszka w Kownie na zamku księcia Kiejstuta. Wkrótce poznaje jego córkę, Aldonę, zakochuje się w niej i pojmuje za żonę. Tymczasem Zakon coraz poważniej zagraża Litwie. Walter postanawia wcielić w życie swoje młodzieńcze plany, opuszcza żonę i udaje się na zachód europy, by wziąć udział w wyprawie krzyżowej jako anonimowy giermek wielkiego niemieckiego hrabiego Wallenroda. W niewyjaśnionych okolicznościach zabija hrabiego i przybiera jego nazwisko. Od tej pory staje się coraz sławniejszy, walczy z Maurami, bije się w turniejach rycerskich, prowadzi pobożne i cnotliwe życie. Po dwunastu latach służby zakonowi, zostaje wybrany Wielkim Mistrzem i od tej pory kieruje poczynaniami wojennymi Krzyżaków w taki sposób, że ponoszą klęskę za klęską. W końcu zostaje zdemaskowany, skazany na śmierć przez sąd kapturowy, jednak udaje mu się wcześniej popełnić samobójstwo. Jego żona, Aldona umiera z rozpaczy.
„Pan Tadeusz” A. Mickiewicz
„Pan Tadeusz” jest epopeja narodową, ponieważ: akcja utworu rozgrywa się w ważnym okresie dziejowym, ukazuje szeroki obraz Polski szlacheckiej w przełomowej dla niej epoce, prezentuje podstawowe warstwy ówczesnego społeczeństwa polskiego (magnaci, zamożna szlachta, średniozamożna szlachta, uboga szlachta i chłopi), daje obraz życia kulturalnego początków XIX w. i bogate tło obyczajowe, jest utworem epickim, poematem wielowątkowym, napisany wierszem (trzynastozgłoskowcem). „Pan Tadeusz” spełnia wszystkie warunki epopei, jest jej najpiękniejszym przykładem. Jest utworem godnym najwyższego uznania i dlatego powinien znaleźć swoje miejsce w każdym polskim domu.
Główni bohaterowie utworu:
Stolnik Horeszko, Gerwazy Rębajło, Hrabia Horeszko, Podkomorzy, Sędzia Soplica, Jacek Soplica, Tadeusz, Telimena, Zosia.
Główne wątki to: działalność księdza Robaka, spór o zamek, miłość Tadeusza i Zosi.
Szlachta jest zbiorowym bohaterem epopei. Mickiewicz ukazuje w utworze wszystkie warstwy szlachty- od najbogatszej do najbiedniejszej.
„Grób Agamemnona” J. Słowacki
Utwór tematycznie dzieli się na dwie części. W części pierwszej podmiot liryczny, który znajduje się w grobie Agamemnona snuje refleksje na temat wielkości kultury greckiej i twórczości Homera. W porównaniu z tymi wartościami czuje się mały, pokorny i niedoskonały. Słowacki odwiedza dawne grobowce poległych w przeszłości bohaterów pod Termopilami i Cheroneą. Twierdzi, że nie jest godzien stąpać, patrzeć na tak chwalebne miejsca. Obawia się, że spotka duchy, które zaczną zadawać mu pytania, na które nie zna odpowiedzi. Boi się i wstydzi się spojrzeć im w oczy, gdyż pochodzi z kraju niewolniczego i nie jest godzien równać się z poległymi. Poeta, w drugiej części (część wyraźnie polityczna) zarzuca Polsce, że przez podporządkowanie się obcym narodom, papugowanie, dążenie do upodabniania się do obcych narodów, została niewolnicą i sługą innych krajów, ze poprzez postępowanie społeczeństwa utraciła niepodległość i siłę do walki. Zarzuca także brak porozumienia pomiędzy społeczeństwem. Chce, aby Polska była krajem wolnym, wspólnym i sprawiedliwym dla wszystkich ludzi, w nim żyjących. „Grób Agamemnona” to próba rozliczenia się (Poety) z samym sobą, ze swym zaangażowaniem w sprawy narodowowyzwoleńcze. Utwór wyraża gorycz poety, który nie chce uznać i usprawiedliwić klęski narodowej, której przyczyny leżą niewątpliwie w podziałach wewnętrznych narodu polskiego.
„Hymn” J. Słowacki
Utwór jest wyrazem ogromnej tęsknoty za ojczyzną. Tęsknotę u podmiotu lirycznego powoduje niemal wszystko, co kojarzy mu się z ojczyzną, co potęguje to uczucie. Podkreśla w sposób zdecydowany, że nie ma, komu się zwierzyć, opowiedzieć o swoich uczuciach, trapiących go problemach. Nie ma przyjaciół, przed którymi mógłby się otworzyć. Utwór ten to bezpośredni zwrot do boga. Podmiot liryczny zali się Bogu, że jest człowiekiem samotnym, nieszczęśliwym, tęskniącym za ojczyzną. Użala się, że jest z dala od domu i przyjaciół, że nie wie, gdzie umrze i gdzie zostanie pochowany. Nie ma nadziei, że powróci do kraju nawet w trumnie. Świadomość ta jest dla niego jeszcze bardziej dramatyczna. Wyraża obawę, o to, że nikt nie będzie nawet wiedział, gdzie zostanie pochowany. Wyraża wielki smutek i ból, że idzie ku śmierci z dala od ojczyzny. Jest to wiersz bardzo osobisty. Utwór, w którym w osobie podmiotu lirycznego widzimy Słowackiego, Pielgrzyma, który nigdy nie wróci do ojczyzny, bliskich i przyjaciół. Ma świadomość, że do końca swych dni będzie prowadził tułacze życie na obczyźnie. Utwór jest w formie dialogu podmiotu z Bogiem (Stwórcą), przed którym potrafi szczerze się otworzyć. Ogromnie tęskni za swoim krajem i nie może się z tej tęsknoty wyzwolić, bowiem sam tego nie chce.
„Kordian” J. Słowackiego
Kordian jest przykładem bohatera romantycznego. Ukazany po raz pierwszy jako 15 letni chłopiec, dojrzewa i dorasta w trakcie rozwoju akcji dramatu. Początkowo jest wrażliwy, uczuciowy, często rozmarzony, nie potrafi odnaleźć siebie w otaczającym go świecie. Uczucie zawiedzionej miłości oraz brak umiejętności znalezienia celu w życiu, powodują prawdziwe zagubienie młodego Kordiana, niepotrafiącego opanować swych rozbieganych myśli i marzeń, cierpiącego na „chorobę wieku”, charakteryzującą się poczuciem bezsensu życia, uczuciem nudy i pustki. Nieszczęśliwa miłość do Laury kończy się próba samobójstwa. Podróże Kordiana po Europie to czas jego dojrzewania duchowego. Na dojrzewanie to składają się kolejne rozczarowania. W Anglii przekonuje się o wszechwładzy pieniądza, dzięki któremu można sobie kupić sławę, szlachectwo i uznanie, lecz nie szacunek ludzi. We Włoszech przekonuje się, że prawdziwa miłość nie istnieje. Wioletta jest gotowa sprzedać swe uczucia za złoto, Kordian demaskuje jej zmyślona historyjkę o swoim bankructwie i złotych podkowach konia. W Rzymie, w czasie audiencji u papieża, bohater przekonuje się, ze los Polaków jest całkowicie obojętny Ojcu Świętemu, że papież potępi powstanie listopadowe i każe katolickim Polakom czcić prawosławnego cara. W czasie monologu na szczycie Mont Blanc, w Kordianie dokonuje się ostateczna przemiana i odkrywa on cel życia. Postanowił walczyć o wolność i niepodległość Polski, choćby za cenę swego życia. Działania te nie przynoszą pożądanego efektu, ponieważ jako jednostka, Kordian jest skazany na klęskę. O porażce tytułowego bohatera decyduje jego niedojrzałość polityczna. Moralnie Kordian do samego końca pozostanie postacią piękną i czystą, bo kieruje się w swym działaniu szlachetnymi, patriotycznymi pobudkami.
„Nie – Boska komedia” Z. Krasiński (tragizm Hrabiego Henryka)
Jednym z głównych bohaterów „Nie – Boskiej komedii” jest Hrabia Henryk, którego poznajemy już w pierwszej części utworu jako męża. Jest on bohaterem, który od początku do końca utworu przeżywa dramaty, jest bohaterem tragicznym. Jest również przedstawicielem obozu arystokratycznego. Pierwszym niepowodzeniem hrabiego był jego ślub z Marią, który wg niego okazał się pomyłką. Był, bowiem poetą, który dążył do rzeczy niezwykłych, fantastycznych, a nie do prozy życia. Podążał za światem marzeń i mrzonkami. Podczas nocy poślubnej ukazał mu się duch dziewicy, dzięki której zrozumiał, że musi odkrywać nowe rzeczy. Tym sposobem odszedł od żony i nienarodzonego dziecka. Zona próbowała mu wytłumaczyć, że jego miejsce jest przy rodzinie, niestety on chciał zupełnie czegoś innego. Nie był obecny na chrzcie syna, a u jego żony uwidoczniły się pierwsze objawy obłąkania. Hrabia zrozumiał z czasem swój życiowy błąd i wrócił do domu. Ale zanim się ocknął, zdążył skrzywdzić swoich najbliższych. Po powrocie do domu zastał żonę w klinice dla obłąkanych, która pomimo wysiłków lekarzy, wkrótce zmarła. Hrabia ciężko to przeżył, gdyż wiedział, że to była jego wina. Po stracie żony stał się zupełnie innym człowiekiem. Stał się realistą i nie chciał, aby syn jego wiódł podobne życie, gdyż bardzo go kochał. Nie chciał, by był nieszczęśliwy w życiu. Nie chciał jego rozdarcia pomiędzy życiem rzeczywistym a światem marzeń. Niestety, wkrótce okazało się, że jego syn, Orcio, traci wzrok. Na domiar złego widać u niego ob. Jawy obłąkania, które prawdopodobnie odziedziczył po matce. Orcio, jako poeta patrzył na świat oczyma duszy i dostrzegał wartości, które dla innych były niedostrzegalne. Hrabia doszedł do wniosku, że to, że był poetą nie pozwoliło mu żyć w otaczającym go świecie. Hrabia był nieszczęśliwy, rozdarty i miał wyrzuty sumienia, że syn żył jego życiem. Orcio oślepł, co dla hrabiego było bolesne, gdyż wiedział, że jest to karą za jego ucieczkę sprzed kilku laty. Było to dla niego przekleństwem i nie do zniesienia, patrzeć jak syn cierpiał za jego błędy. Hrabia Henryk postanowił walczyć w obronie arystokracji i bronić społeczeństwa przed buntem rewolucjonistów, który wkrótce wybucha. Zostaje przywódca swego społeczeństwa. Jednak za jego plecami ludzie prowadzą rozmowy w celu poddania się, ratowania życia. Sam hrabia nie przyłącza się do rewolucjonistów, gdyż honor mu na to nie pozwala, bowiem jest honorowy i religijny. Woli umrzeć niż się poddać. Nie przyłączył się do rewolucjonistów również, dlatego,że kierowała nim nienawiść i chęć zemsty. Jest przerażony wizją świata reprezentowanego przez obóz, Pankracego. Wkrótce dochodzi do potyczki, w wyniku, której ginie od zbłąkanej kuli jego syn, Orcio, co jest dla Hrabiego kolejnym, tragicznym ciosem widząc klęskę, jaką poniosło jego społeczeństwo Hrabia z boleścią rzucił się w przepaść, gdyż nie chciał żyć haniebnie w świecie zepsutym, stworzonym przez rewolucjonistów, pozbawionych wszelkich zasad moralnych.
„Rybak” J. W. Goethe
Ballada opowiada o rybaku łowiącym ryby w jeziorze. Gdy rybak tak siedział nad brzegiem, w pewnej chwili zauważył, że z wody wynurza się piękna, młoda dziewczyna. Opowiada mu Ona o pięknie podwodnego świata, rybach, które w nim żyją. Neguje jego postępowanie wobec ryb. Namawia go natomiast, aby ten szedł do jeziora, i aby sam się przekonał o pięknie jeziora i jego wspaniałym życiu.. Rybak zauroczony pięknem jeziora nie zauważa, że porywają go fale. Mężczyzna tonie i znika z powierzchni jeziora. Utwór napisany został językiem prostym, zrozumiałym dla czytelnika. Jest to ballada romantyczna. Świadczy o tym zawarty w utworze wątek fantastyczny, nastrój tajemnicy, dramatyczny, grozy. Występuje dziwaczność i tajemniczość sytuacji oraz nawiązanie do wierzeń ludowych.
„Giaur” J. Byron
Jest to powieść poetycka o samotnym, tajemniczym młodzieńcu, który znalazł się w Grecji opanowanej przez Turków. Nikt nie zna jego imienia ani jego przeszłości – “giaur” to chrześcijanin dla wyznawców islamu. Giaur to typowy bohater romantyczny. Jest to osoba od samego początku tajemnicza, skłócona ze światem, walcząca z prawami, obowiązującymi w świecie, walcząca sama ze sobą. Jest człowiekiem targanym przez wielkie namiętności, niepotrafiącym znaleźć dla siebie miejsca. Po śmierci ukochanej, nie potrafi pogodzić się z losem, który go spotkał. Kieruje się nienawiścią i egoizmem. W stosunku do otaczającego go świata, nie może zaakceptować własnej osoby, myśli i nienawiść nie pozwalają mu normalnie żyć i postępować. Giaur jest postacią, której psychikę trudno rozgryźć. Jest człowiekiem, którego życie było ciągłą walką. To osoba zdolna do największych poświęceń, jeśli chodzi o miłość. Jest postacią bajroniczną, czynnie przeciwstawiającą się światu, niebaczącą na przeciwności losu i skutki działania.