Barok – charakterystyka epoki
Nazwa epoki – barok pochodzi od portugalskiego słowa barocco dosłownie oznaczającego dziwny, mianem tym określano klejnot – bardzo rzadką perłę o dziwnych lecz oryginalnych kształtach. Początek epoki w Europie datuje się od końca wieku XVI aż do wieku XVIII. Był to okres burzliwy, pełen dramatów i napięć. Dotychczasowy renesansowy wizerunek świata pełen harmonii i spokoju burzą niepokojące wydarzenia. Ludzie stanęli wobec dylematu jaką postawę należy przyjąć wobec świata i życia, które jest tak zmienne i tak szybko przemija. Rozważania te sprawiły, że wzorem bohatera tej epoki stał się człowiek poszukujący wartości trwałych, zwrócony ku religii i ideałom średniowiecznym.
Zmiana światopoglądu bardzo szybko znalazła swe odbicie w sztuce i literaturze, współcześni oceniając dorobek epoki częstokroć stwierdzali, że w baroku „nastąpił przerost formy nad treścią”. Wpływ na tę ocenę ma fakt, że ówcześni artyści skupiali się na poszukiwaniach nowych środków wyrazu dzięki którym mogliby zobrazować przeżycia, odczucia człowieka: lęk, cierpienie, niepewność, rozdarcie itp. Barokowa sztuka pełna bogactwa i ozdób jest rozbudowana do misternych szczegółów, w literaturze spotyka się nagromadzenie środków stylistycznych, nowych pomysłów, zadziwiających porównań. Stąd także wywodzi się nowy prąd zwany marinizmem lub inaczej konceptyzmem, będący ciągłym poszukiwaniem, pogonią za pomysłem – koncepcją.
Należy zaznaczyć, że marinizm to kierunek w poezji barokowej zapoczątkowany przez Włocha Giambattistę Marina, głównym celem artystów było zaszokować odbiorcę konceptem – zaskakującym pomysłem, poeci celowo stosowali niezliczone ilości przeplatających się ze sobą środków stylistycznych i artystycznych ukazując tematy wzniosłe, „dworskie” jak: miłość uczucie, śmierć itp. Inaczej można powiedzieć, że prawdziwy barokowy artysta to człowiek wciąż poszukujący, nowych, bardziej zaskakujących i wyrafinowanych środków wyrazu dzięki, którym jest wstanie jak najdobitniej oddać sens dzieła.
Dużą rolę odegrało także rokoko – czyli styl w literaturze, architekturze, sztuce, a także dekoracji wnętrz i modzie, który pojawił się w późnej fazie baroku. Nazwa stylu wywodzi się od słowa „rocaille” czyli ozdobnej niepowtarzalnej muszli. Dzieła tworzone w tym kierunku charakteryzowały się lekkością, łagodnością i płynnością form często falistych a także upodobaniem do egzotyki. Modne stały się na przykład motywy chińskie, w literaturze odpowiedzią stylu jest chociażby anakreontyk. Do polskich twórców zalicza się: S. Trembeckiego i I. Potockiego.
Sztuka i literatura miała za zadanie jak najlepiej oddać panującą atmosferę i jej wpływ na ludzkie odczucia. Szokujące dzieła zaskakiwały i wprawiały w zadumę odbiorcę, skłaniając do przemyśleń i przeżyć. W zamyśle twórców każde dzieło miało swój sen gdyż przekazywało myśl filozoficzną i metafizyczną .