Temat: Miłość nieszczęśliwa w literaturze i sztuce. Przedstaw motyw, przywołując odpowiednie przykłady tekstów kultury.
Cechą charakterystyczną literatury i sztuki jest to, że istnieje szereg motywów, które powracają niezależnie od epoki. Wszelakiego rodzaju toposy, symbole zachowania człowieka i jego kondycji, które w każdej epoce zyskują nowy wymiar, jednym z takich motywów jest właśnie motyw miłości nieszczęśliwej w literaturze i sztuce. Współczesny pisarz, Paulo Coelho, mówi, że: „Miłość jest jak tama. Jeśli pozwolisz, aby przez szczelinę sączyła się strużka wody, to w końcu rozsadza ona mury i nadchodzi taka chwila, w której nie zdołasz opanować żywiołu. A kiedy mury runą, miłość zawładnie wszystkim. I nie ma wtedy sensu zastanawiać się, co jest możliwe, a co nie, i czy zdołamy zatrzymać przy sobie ukochaną osobę. Kochać – to utracić panowanie nad sobą”. Temat miłości jest tak stary jak literatura. To jeden z najważniejszych problemów, jedno z najważniejszych uczuć człowieka, nic dziwnego, że znalazł swój wyraz w wielu dziełach literackich. Pisarze wszystkich epok przedstawiali miłość, jej pragnienie, tęsknotę za nią, obraz miłości aktualnie przeżywanej i dawnej, uczucia towarzyszące miłości: pożądanie, pragnienie dobra dla osoby, którą się kocha, zazdrość, smutek z powodu jej nie odwzajemnienia literatury przedstawia różne aspekty motywu miłości: miłość dwojga osób, miłość matczyną, rodzicielska, do ojczyzny, Boga, sztuki… można tak wyliczać bez końca. W swojej pracy poruszę temat miłości nieszczęśliwej. Jest to uczucie, które nie znajduje wzajemności, tragiczne, powodujące u zakochanego ból i poczucie zawodu. Motyw miłości został poruszony wiele razy w każdej epoce, dlatego nie sposób w przeciągu piętnastu minut omówić całe to zagadnienie. Chciałbym jednak na podstawie kilku pozycji z literatury i filmu, które moim zdaniem zasługują na szczególne wyróżnienie, odsłonić przed państwem choćby wierzch tej góry lodowej jaką motyw miłości nieszczęśliwej ukazany w literaturze i filmie różnych epok. Przyjrzyjmy się temu zagadnieniu nieco bliżej.
Zacznę od dzieła Jana Parandowskiego pt. „Mitologia: wierzenia i podania Greków i Rzymian”. Mam tu na myśli historie miłości Erosa i Psyche. Uczucie łączące Erosa i Psyche to symboliczne przedstawienie dwóch aspektów miłości: erotycznego i duchowego. Eros przychodził do Psyche każdej nocy, ale nie pozwalał jej poznać swej twarzy. Psyche przez długi czas stosowała się do tego zakazu, ale pewnej nocy – wiedziona ciekawością – zapaliła lampę. Eros zniknął i nie pojawił się już w jej życiu. Ta mitologiczna opowieść stanowi doskonałą ilustrację archetypu nieszczęśliwej i wzgardzonej miłości. Psyche głęboko kocha Erosa, jej ciekawość wynika z miłości – chce poznać swego ukochanego. On zrażony jej błędem (przekroczyła zakaz, który ustanowił) opuszcza ją. Psyche cierpi, ponieważ jej miłość była silniejsza od uczucia Erosa (sytuację tę można wytłumaczyć również posługując się psychoanalizą: miłość duchowa jest silniejsza i bardziej trwała niż miłość erotyczna, a krzywda i poczucie odrzucenia osoby zawiedzionej w swej miłości duchowej o wiele większe).
Kolejnym dziełem, będzie „Eneida” Wirgiliusza. Po zakończeniu wojny trojańskiej Eneasz ze swym ojcem Anchizesem uciekł z płonącej Troi. Wedle legendy przekazanej w „Eneidzie” przez Wergiliusza, bohater ten miał być protoplastą Latynów, czyli Rzymian. W swojej długiej wędrówce Eneasz dotarł do Kartaginy, gdzie zakochała się w nim królowa Dydona. Wezwany do dalszej tułaczki przez bogów (Junonę), bohater opuścił Kartaginę, porzucając Dydonę. Zrozpaczona królowa popełniła samobójstwo poprzez samospalenie, przeklinając jednocześnie niewiernego kochanka. Podczas swego pobytu w Hadesie (wprowadziła go tam wieszczka Sybilla z Kunę) Eneasz spotyka Dydonę. Królowa nie chce z nim rozmawiać, nadal mu nie wybaczyła. Dydona przebywa w Hadesie wśród ludzi, którzy z miłości zginęli gwałtowną śmiercią.
Spójrzmy teraz na „Hamleta” Williama Szekspira. Miłość Ofelii do Hamleta to uczucie tragiczne. Bohaterka jest rozdarta pomiędzy namiętnością do księcia a powinnościami wobec rodziny. Jej ojciec, Poloniusz, nakazuje, by zerwała z Hamletem i wplątuje ją w skomplikowaną intrygę, której celem jest śledzenie księcia. Hamlet, by przeniknąć knowania Klaudiusza, który zabił jego ojca, udaje obłęd. Ofelia ma powody, by podejrzewać, że książę oszalał przez nią, ponieważ odtrąciła jego miłość. Ta myśl dręczy ją i zatruwa jej życie. Podczas kluczowej rozmowy pomiędzy obojgiem bohaterów Hamlet wzgardliwie odrzuca uczucie Ofelii, proponuje jej, by „wstąpiła do klasztoru”, traktuje dziewczynę okrutnie i niesprawiedliwie. Zrozpaczona bohaterka traci zmysły i w końcu popełnia samobójstwo-dopiero śmierć dawnej ukochanej uświadamia Hamletowi, jak niesprawiedliwy był wobec niej. Analizując tekst, krytycy domyślali się, że powodem obłędu i śmierci Ofelii jest uwiedzenie jej przez Hamleta. W takim odczytaniu książę nadużyłby zaufania narzeczonej i wykorzystał jej miłość. Cierpienie Ofelii – porzuconej i znieważonej kobiety- zyskałoby przy takiej interpretacji dodatkowy wymiar.
Przejdźmy teraz do epoki romantyzmu, gdzie miłość nieszczęśliwa była jednym z „rekwizytów” tego okresu. Przykładem mogą być chociażby „Cierpienia młodego Wertera” Johanna Wolfganga Goethego. Utwór ten stał się dla romantyków wzorem w ujęciu tematu miłosnego. Wielu bohaterów, niejako przykładem Wertera, wybiera sobie jako obiekt miłości kobietę, która „należy” już do innego mężczyzny, tym samym podsycając swe miłosne cierpienia. Uczucie to staje się wtedy namiętną, wszechogarniającą pasją niemożliwą do spełnienia, co nadaje mu wymiar męczeństwa. Taka jest przecież miłość -„programowo” platoniczna- Wertera do Lotty. Tytułowy bohater jest młodym, wrażliwym poetą, który po perypetiach uczuciowych wyjeżdża na wieś, aby uciec przed światem i zapomnieć o nieszczęśliwej miłości. Werter czyta Homera, kontemplując przyrodę, lecz ten błogi spokój zakłóca nieoczekiwane uczucie do pięknej Lotty. Niestety, jego ukochana jest już zażyczona Alberta. Werter szaleje z miłości, Lotta jest dla niego wszystkim. Tak naprawdę Werter kochał może nie tyle Lottę, ile jej wyidealizowany w myślach obraz. Nieodłączną cechą uczucia, jakim darzy ukochaną jest cierpienie- Werter cierpi straszliwie, ale znajduje w tej męce swoistą przyjemność. Miotany namiętnościami próbuje zapomnieć o ukochanej i opuszcza wieś. Lecz obraz kobiety towarzyszy mu przez cały czas. Namiętność bohatera powieści Goethego musi mieć tragiczny finał. Werter popełnia samobójstwo z miłości, wiedząc, że ukochana kobieta nigdy nie będzie należała do niego. Strzela sobie w skroń, zadbawszy o odpowiednia oprawę tej śmierci, co było charakterystyczna dla romantyzmu pozą. Ubrany w niebieski frak i żółtą kamizelkę, pozbawia się życia, nadając swemu uczuciu wymiar katastrofy. „Cierpienia młodego Wertera” to utwór, który można zdefiniować cytatem mojego ulubionego filozofa, Nietzschego: „Kochać i zginąć: od wieków idzie to w parze”. Miłość Wertera do Lotty to uczucie niespełnione i beznadziejne – dziewczyna jest narzeczoną innego mężczyzny (Alberta), i nie zamierza zerwać tego związku. Paradoksalnie właśnie to, iż jego miłość jest niemożliwa, sprawia, że bohater tak głęboko kocha swą wybrankę. Cierpienie miłosne uszlachetnia jego duszę, nadaje sens życiu. Lotta postępuje wobec Wertera uczciwie, nigdy go nie oszukuje, nie robi mu też płonnych nadziei. Rozumie ból dręczący młodego człowieka, lecz nie podziela jego uczuć. Tragiczna miłość jest przyczyną wyobcowania bohatera-Werter cierpi, odsuwa się od świata, w końcu pogrąża się w chorobie, która doprowadza go do samobójstwa. Młody człowiek idealizuje swą ukochaną – widzi w niej bóstwo, istotę wzniosłą. Życie bez Lotty traci dla niego sens: „Mam tak wiele, a uczucie do niej pochłania wszystko; mam tak wiele, ale bez niej wszystko staje się niczym”.
Podobną wizję miłości odnajdziemy również w czwartej części „Dziadów” Adama Mickiewicza. Miłość do kobiety jest „siłą fatalną”, zdeterminowaną, od której nie można uciec. Zawsze wiąże się z cierpieniem i jest uczuciem bolesnym, niespełnionym, tragicznym. Wpływ miłości na istotę ludzką przedstawiony jest tutaj jako destrukcyjny zawsze, bez wyjątku. Jest ona przyrównywana do niszczącego, pożerającego ognia , stanowi: źródło nieszczęść :„Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy…”, przyczynę szaleństwa lub samobójstwa, pobudkę do grzechu”. Miłość w „Dziadach” pozbawiona jest erotyzmu, to „komunia dusz”, uczucie tkliwe i nieco sentymentalne. Przeżywaniu miłości towarzyszą konwencjonalne akcesoria: wstążki, medaliony, kwiaty. Spotkania odbywają się w sielankowej scenerii: ogrodowych altanach, pięknym otoczeniu natury. Pocałunki porównywane są do rajskiego nektaru, liczy się kontakt nawiązywany wzrokiem, nieśmiałe dotknięcie rąk. Dla młodej dziewczyny idealny kochanek to błędny rycerz, uwielbiający swoją damę. Romantyczna wizja miłości przedstawiona w „Dziadach” wywodzi się w dużej mierze z sentymentalizmu, ale jest „doprawiona” charakterystycznym dla romantyzmu fatalizmem i cierpieniem.
Motyw miłości nieszczęśliwej był również tematem filmowym. Przykładem jest tu dzieło pt. „Wichrowe Wzgórza” z 1992 roku w reżyserii Williama Wylera, wyprodukowany przez Samuela Goldwyna. Jest to adaptacja powieści Emily Brontë. Film nominowany był do Oscara w ośmiu kategoriach. Ostatecznie zdobył statuetkę za najlepsze zdjęcia. „Wichrowe Wzgórza” opowiadają o wielkiej niszczącej sile namiętności. Katarzyna Earshaw, panna ze starej, zamożnej rodziny, kocha znajdę przygarniętego przez ojca – Heathcliffa. Mieszkańcy domu w Wichrowych Wzgórzach to natury dzikie i nieposkromione. Katarzyna nie rozumie konwenansów, nie potrafi się zachować-przedwczesna śmierć matki sprawiła, że dziewczynka nie odebrała właściwego wychowania. Dopiero zetknięcie z łagodnym i eleganckim światem sąsiedniej posiadłości, Drozdowego Gniazda, uświadamia jej, że jest „panienką”, a ewentualne małżeństwo z Heathcliffem „poniżyłoby ją”. Wyrzeka się więc swojej miłości i wychodzi za mąż za Edgara Lintona, dziedzica Drozdowego Gniazda. Jej wybuchowa i dzika natura nie może jednak znieść ograniczeń, jakie stwarza jej życie w domu Lintona. Młoda dziewczyna terroryzuje rodzinę zakochanego w niej męża swoimi kaprysami, wymagając całkowitej uległości. Po roku małżeństwa w jej życiu ponownie pojawia się Heathcliff, który po zaręczynach Katarzyny uciekł z Wichrowych Wzgórz. Pani Linton przyjmuje go z wytęsknieniem i niezmiernie serdecznie; odtąd są praktycznie nierozłączni, co przeraża Edgara. Tymczasem Heathcliff przeprowadza stopniowo swój plan zniszczenia obydwu rodzin: uzależnia od siebie finansowo brata Katarzyny, alkoholika Hindleya i powoli przejmuje jego majątek. Postanawia także ożenić się z Izabelą Linton, siostrą Edgara, by z czasem wejść w posiadanie również Drozdowego Gniazda. Katarzyna umiera, rodząc córkę, Katy. Heathcliff także zostaje ojcem – ma syna Lintona, a wkrótce, dzięki zręcznym posunięciom, staje się właścicielem obu posiadłości. Po śmierci Heathcliffa, Katy i syn Hindleya, Hareton, biorą ślub. Hareton i Katy są niejako poprawionym wydaniem swoich rodziców: Hareton jest silny i nieustraszony, nie ma w nim nic ze słabości ojca; Katy jest zaś dzielna i szlachetna, nie posiada złych cech swojej matki, takich jak bezwzględność i egoizm. Opowieść o miłości, nienawiści i okrutnej zemście kończy się triumfem sprawiedliwości: ciemiężyciel i bezwzględny prześladowca umiera, zaś oszukani i pozbawieni majątków znajdują w sobie oparcie i miłość.
Kolejnym filmem, będzie „Lalka” z roku 1968 w reżyserii Wojciecha Hasa na podstawie jego własnego scenariusza, będąca adaptacją powieści Bolesława Prusa pod tym samym tytułem. Wokulski kocha Izabelę Łęcką, która pogardza nim jako człowiekiem niskiego urodzenia. Miłość kupca jest uczuciem romantycznym. Bohater dokonuje ubóstwienia swojej ukochanej; widzi w niej wcielenie wszelkich ideałów: piękna, dobroci, wrażliwości. Nie dostrzega egoizmu i wyrachowania tej pustej i płytkiej „panny z towarzystwa”. Sytuację Wokulskiego trafnie komentuje jego przyjaciel, stary doktor Szuman – kupiec karmił się przez całe swoje życie romantycznymi iluzjami „Grażynami, Aldonami”, obraz, który sobie stworzył – idealnej, anielskiej kochanki – nie wytrzymuje konfrontacji z rzeczywistym światem, gdzie kobiety myślą przede wszystkim o bogatym, zawartym z wyrachowania, małżeństwie. Tragedia Wokulskiego polega na tym, iż nie potrafi spojrzeć na Izabelę z właściwej perspektywy. Bohater nie zauważa szeregu symptomów, które odsłaniają prawdziwy charakter jego wybranki (jest nieczuła nawet dla własnego ojca, którego nie potrafi pielęgnować w chorobie, pochłaniają ją plotki i intrygi salonowe, kieruje się wyłącznie modą i opinią wysoko postawionych znajomych, nie liczy się z uczuciami innych, dla kaprysu i dla „rozpędzenia nudy” jest gotowa zranić najbardziej oddane jej osoby). Moment „przebudzenia” jest jednocześnie momentem całkowitej katastrofy bohatera. Izabela godzi się na ślub, skuszona ogromnym majątkiem Wokulskiego. Uważa przy tym, że wychodząc za niego za mąż dokonuje tak wielkiego poświęcenia i ofiary, że nie musi dochowywać mężowi wierności. Nie zamierza rezygnować ze swojego trybu życia i wielbicieli nawet po ślubie. Wokulski uświadamia sobie, że jego narzeczona jest „typowym produktem swej sfery”, kobietą zimną, niezdolną do głębszych uczuć, kierującą się kaprysem i chwilową pokusą. Marzenia kupca o prawdziwej miłości, skonfrontowane z życiem, doprowadzają bohatera do desperacji i próby samobójczej.
Przemierzając dalej szlaki historii literatury warto przyjrzeć się nieszczęśliwej miłości ukazanej w „Wiernej rzece” Stefana Żeromskiego. Salomea Brynicka, bohaterka tej „klechdy domowej” (taki podtytuł dał sam autor), ratuje ciężko rannego powstańca Józefa Odrowąża. Z narażeniem życia i wielkim poświęceniem ukrywa go w rodzinnym dworze w Niezdołach i pielęgnuje podczas długiej choroby. Młody książę i osamotniona dziewczyna (zarówno jej ojciec, jak i wszyscy krewni poszli do powstania) szybko zbliżają się do siebie i nawiązują romans. Salomeą kocha Odrowąża i bez wahania zostaje jego kochanką. Później zaczyna jednak odczuwać wyrzuty sumienia – uważa, że swym zachowaniem uchybiła przyzwoitości, że walczący w „partii” ojciec na pewno by jej nie pochwalił. Szczególnym wstrząsem jest dla niej list, który otrzymała od umierającego ojca (dostarczony przez posłańca). Porównując daty, dziewczyna uświadamia sobie, że Brynicki napisał go właśnie tej nocy, kiedy uległa Odrowążowi. Ten rozdźwięk między zasadami, jakie jej wpojono, a porywami gorącego serca jest dla bohaterki źródłem udręki. Po kilku miesiącach Józefa Odrowąża odnajduje matka. Księżna uświadamia sobie, że pomiędzy jej synem a Salomeą „coś było”, lecz nie wyobraża sobie, by arystokrata mógł poślubić prostą szlachciankę. Namawia Józefa na wyjazd za granicę (mamiąc go wizją późniejszego powrotu do powstania), a poświęcenie Salomei „wynagradza” sakiewką pieniędzy. Dziewczyna przeżywa straszną tragedię – została zawiedziona we wszystkich uczuciach, jej miłość odrzucono, „opłacono” pieniędzmi. Służący Salomei, stary Szczepan Podkurek, komentuje całe wydarzenie gorzko: „Oj, celnie cie postrzeliły”.
Ostatnim dziełem jakim się posłużę, będą „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego. Joasia Podborska – bohaterka powieści Żeromskiego – to młoda dziewczyna, ciężko doświadczona przez los. Musiała opuścić rodzinny majątek (zlicytowany) i samodzielnie zadbać o swoje utrzymanie, pracuje jako guwernantka. Nie możemy jej jednak nazwać emancypantką ani tym bardziej „siłaczką” – posada guwernantki jest mało prestiżowa I słabo opłacana, Joasia wykonuje swoją pracę z obowiązku i konieczności, nie dla prawdziwej satysfakcji. W jej osobie Żeromski pokazuje bankructwc ideałów pozytywizmu: emancypacja kobiet nie doprowadziła do żadnych szczególnych przemian – kobiety, co prawda usamodzielniły się, potrafią zadbać o swoje utrzymanie ale nie daje Im to zadowolenia. Największym marzeniem Joasi jest dom i stabilizacje życiowa u boku wartościowego mężczyzny. Podborska kocha Judyma i chciałaby wspólnie z nim realizować program pomocy biednym i odrzuconym. Judym jednał-rezygnuje z małżeństwa z nią – obawia się, że rodzinne szczęście stępiłoby w nim wrażliwość, zacząłby myśleć o zapewnieniu dobrobytu swojej rodzinie, a działo się to kosztem ludzi, którym chciał pomagać. Dla Joasi jego decyzja jest tragedie – straciła szansę na wymarzone przez siebie życie, znowu stała się w symboliczna sposób „bezdomna”. Podborska to kobieta wykształcona, inteligentna i pełna pasji jej zdolności nie mogą się jednak rozwijać, bohaterka nie posiada siły przebicia w zdobyciu uznania przeszkadza jej też płeć. Pragnie się realizować w sposób, który najbardziej jej odpowiada – zostać wierną towarzyszką życia Judym, on jednak odrzuca jej oddanie i miłość.
Podsumowując, podsumowując, motyw miłości nieszczęśliwej ma w literaturze i sztuce wymiar uniwersalny i ponadczasowy. Różnie ujmowano ten temat, z rozmaitych punktów widzenia i w odmiennych celach. Jego obecność wskazuje na wagę tego problemu w literaturze i sztuce wszystkich epok. Szkoda, że miłości piękne i szczęśliwe nie występują w literaturze w takiej ilości jak te nieszczęśliwe i tragiczne. Wprawdzie te drugie pozwalają na konstruowanie ciekawszych i bardziej poruszających portretów psychologicznych, jednakże nie da się zaprzeczyć, że jeśli idzie o ogólny obraz miłości, to literatura preferuje tzw. „czarnowidztwo”. Nie da się jednakże jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy miłość jest darem, czy przekleństwem, gdyż wszystko zależy od sytuacji, w jakiej to uczucie zaistnieje. Przykłady, które zostały przeze mnie podane potwierdzają jedynie, że rola miłości w życiu ludzkim jest olbrzymia, zaś jej skutki bywają tak różne, jak różni są ludzie, których miłość dotyka. Może ona albo dawać szczęście lub zamieniać życie w piekło. Każda miłość wymaga poświęceń, każda też, skoro jest obietnicą szczęścia, musi nieść w sobie ryzyko bólu. Miłość nieszczęśliwa pojawiała się w każdej epoce, jednak najwięcej miłosnych rozczarowań dostarczył romantyzm. Romantyczni bohaterowie dowiedli, że miłość może być bardzo głęboka, jest zdolna doprowadzić do zemsty lub samobójstwa. Miłość zmuszała bohaterów do trudnych wyborów, a często do rezygnacji z uczucia, dlatego tak wiele tekstów kultury zawiera motyw miłości tragicznej, nieszczęśliwej, niespełnionej. Ale jak mawiał Paulo Coelho: „Nawet jeśli miłość niesie e sobą rozłąkę, samotność, smutek i cierpienie, to warta jest ceny jaką trzeba za nią płacić”. Dziękuję.
Imię i nazwisko: Data:
Klasa:
Pesel:
KONSPEKT
Temat: Miłość nieszczęśliwa w literaturze i sztuce. Przedstaw motyw, przywołując odpowiednie przykłady tekstów kultury.
I .Literatura podmiotu:
1.Goethe, J, W. Cierpienia młodego Wertera. Wrocław: Wydawnictwo Siedmioróg, 2003.
2.Has, W. Lalka. Film. [DVD]. Polska, Zespół Filmowy Kamera, 1968.
3.Mickiewicz, A. Dziady cz. IV. Kraków: wydawnictwo GREG, 2007.
4.Parandowski, J. Eros i Psyche[w:] tegoż, Mitologia: wierzenia i podania Greków i Rzymian. Warszawa: PWN,1995.
5.Szekspir, W. Hamlet. Warszawa: Orkla Press Polska sp. z o.o. ,2006.
6.Wergiliusz. Eneida. Warszawa: Świat książki, 2006.
7.Wyler, W. wichrowe wzgórza. Film. [VHS]. Stany Zjednoczone, Wielka Brytania: Paramount Pictures, 1992.
8.Żeromski, S. Ludzie bezdomni. Warszawa: Orkla Press Polska sp. z o.o. ,2006.
9.Żeromski, S. Wierna rzeka. Kraków: Zielona Sowa, 2004.
II. Literatura przedmiotu:
1.Kaczmarczyk, M. Encyklopedia szkolna. Kraków: Wydawnictwo ”GREG”,2008. Ss. 13-17, 38-39. 156-158, 213-214, 218-220.
2.Makowiecka, M. Przewodnik po epokach: od antyku do oświecenia. Wyd.2. Warszawa : Świat Książki, 2006. Ss. 33-34.
3.Makowiecka, M. Przewodnik po epokach: od romantyzmu do współczesności. Wyd.2. Warszawa : Świat Książki, 2006. 15-16, 23-24, 27-28, 33-34, 39-40, 44-45, 78-79.
4.Stopka, D. Słownik motywów literackich. Kraków: Wydawnictwo GREG,2004.Miłość. ss. 202-209.
5. Zawadzki, A. Epoki literackie. Bielsko-Biała: „ Wydawnictwo PARK Sp. z o.o.”, 2007. Ss. 100-112,400-406.
III. Ramowy plan wypowiedzi:
1)Określenie problemu:
*temat miłości jest tak stary jak literatura i sztuka; to jeden z najważniejszych problemów, jedno z najważniejszych uczuć człowieka, nic dziwnego, że znalazł swój wyraz w wielu dziełach literackich, malarskich i filmowych;
*miłości nieszczęśliwej- uczucie, które nie znajduje wzajemności, tragiczne, powodujące u zakochanego ból i poczucie zawodu;
2)Kolejność prezentowanych argumentów (treści): miłość nieszczęśliwa w różnym wymiarze:
* historia Erosa i Psyche- jako symboliczne przedstawienie dwóch aspektów miłości: erotycznego i duchowego; ukazanie krzywdy i poczucia odrzucenia osoby zawiedzionej w swej miłości duchowej;
* „Eneida”- jako historia królowej, która popełniła samobójstwo poprzez samospalenie, przeklinając jednocześnie niewiernego kochanka;
* „Hamlet”- jako kreacja kobiety, która brutalnie odrzucona przez ukochanego traci zmysły i popełnia samobójstwo;
* „Cierpienia młodego Wertera”- jako wzór w ujęciu tematu miłosnego; ukazanie cierpień młodego mężczyzny z powodu niespełnionej miłości;
* „Dziady cz. IV”- jako ukazanie, że miłość do kobiety jest „siłą fatalną”, zdeterminowaną, od której nie można uciec; wiąże się z cierpieniem i jest uczuciem bolesnym, niespełnionym, tragicznym;
*„Wichrowe Wzgórza”- jako opowieść o wielkiej niszczącej sile miłości;
* „Lalka”- jako ukazanie marzeń kupca o prawdziwej miłości, które skonfrontowane z życiem, doprowadzają bohatera do desperacji i próby samobójczej;
* „Wierna rzeka”- jako tragiczna historia dziewczyny, która została zawiedziona we wszystkich uczuciach, jej miłość odrzucono, „opłacono” pieniędzmi;
* „Ludzie bezdomni”- jako ukazanie kobiety, której miłość została odrzucona i poświęcona dla idei;
3)Wnioski:
* miłość nieszczęśliwa pojawiała się w każdej epoce, jednak najwięcej miłosnych rozczarowań dostarczył romantyzm; romantyczni bohaterowie dowiedli, że miłość może być bardzo głęboka, jest zdolna doprowadzić do zemsty lub samobójstwa; miłość zmuszała bohaterów do trudnych wyborów, a często do rezygnacji z uczucia, dlatego tak wiele tekstów kultury zawiera motyw miłości tragicznej, nieszczęśliwej, niespełnionej; „Nawet jeśli miłość niesie e sobą rozłąkę, samotność, smutek i cierpienie, to warta jest ceny jaką trzeba za nią płacić”- P. Coleho;
IV. Materiały pomocnicze:
*karta z cytatami
………………………………………………….. podpis własnoręczny