Kiedy warto zacząć badania profilaktyczne w kierunku raka?
Największą szansę na wyleczenie raka mają osoby, u których zostanie on wykryty we wczesnym stadium, zanim zaczną się pojawiać przerzuty do innych narządów. Właśnie dlatego diagnostyka jest taka ważna. W młodym wieku powinna się opierać na samobadaniu piersi u kobiet, które należy wykonywać regularnie co kilka miesięcy i cytologii robionej raz na rok. Mężczyźni powinni regularnie kontrolować swoje jądra, czy nie pojawiają się tam niepokojące zmiany. Raz na kilka lat należy wykonać badania krwi i RTG klatki piersiowej. Nie można zapomnieć również o sprawdzaniu pojawiających się zmian skórnych. Wraz z wiekiem, czyli po przekroczeniu 40 roku życia ilość badań kontrolnych i ich częstotliwość będzie wzrastać. Po przekroczeniu 50 roku życia zaleca się wykonanie kolonoskopii raz na kilka lat, która umożliwia wczesne wykrycie raka jelita grubego, dodatkowo Paniom zaleca się wykonanie mammografii. Osoby, które mają zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwór, powinny zdecydować się na zrobienie markerów nowotworowych. Jeśli zostały u Ciebie wykryte niepokojące zamiany, skontaktuj się niezwłocznie z poradnią onkologiczną w celu wykonania badania zmian nowotworowych. Możesz to zrobić w ramach NFZ, jednak kolejki i czas oczekiwania staje się coraz dłuższy. Skorzystaj więc z pomocy specjalistów Dolnośląskim Centrum Ginekologii i Zdrowia Rodziny https://www.dcg.wroclaw.pl/poradnia-onkologiczna.html.
Diagnostyka obrazowa w profilaktyce nowotworowej
Nowoczesne rozwiązania technologiczne stosowane obecnie w medycynie pozwalają na przeprowadzenie szeregu nieinwazyjnych badań obrazowych.
RTG to najstarsza tego typu metoda. Umożliwia zbadania stanu kości oraz narządów położonych w obrębie klatki piersiowej. Jest to najprostszy sposób na wykrycie zmian nowotworowych w płucach.
Jednym najbardziej rozpowszechnionych badań jest obecnie USG. Ultrasonograf umożliwia dokładne obejrzenie tkanek miękkich i wykrycie zmian w obrębie jamy brzusznej, narządów moczowo-płciowych, a także tarczycy. Specjalnie skonstruowane sondy aparatów USG, pozwalają również na dokonanie dokładnej oceny narządów rodnych kobiety, tzw. USG dopochwowe, czy analizy zmian w okolicy końcowego odcinka pokarmowego – USG przezodbytnicze.
Dużo większą dokładność wykazuje jednak tomograf komputerowy, który umożliwia „przeskanowanie” całego ciała, lub wybranych jego części w celu wykrycia w nim zmian nowotworowych. Urządzenie wykonuje dużą ilość prześwietleń wskazanego obszaru, łącząc je w jeden spójnych obraz. Zastosowanie nowoczesnego sprzętu komputerowego pozwala na uzyskanie coraz dokładniejszego widoku narządów wewnętrznych.
Rezonans magnetyczny stosowany jest przede wszystkim do wykrywania zmian w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Są to głównie różnego typu guzy w mózgu.
Markery nowotworowe – wykrywanie poszczególnych typów raka
Markery nowotworowe to różnorodne substancje biochemiczne, takie jak antygeny, białka, hormony, czy enzymy wytwarzane przez komórki nowotworowe. Ich stężenie wzrasta, jeśli w organizmie rozwija rak. To kolejna nieinwazyjna metoda umożliwiająca wczesne wykrycie tej niebezpiecznej choroby. Do najczęściej oznaczanych markerów zalicza się:
CEA – antygen karcynoembrionalny, wynik dodatni może świadczyć o raku jelita grubego.
AFP – alfafetoproteina to białko, które pojawia się we krwi fizjologiczne podczas ciąży, ale również przy nowotworze wątrobowokomórkowym.
Beta-hCG – gonadotropina kosmówkowa, to kolejny hormon produkowany w czasie ciąży, pojawia się jednak przy rozwoju takich zmian nowotworowych jak: guzy zarodkowe, neuroblastoma czy ciążowa choroba trofoblastyczna.
PSA – swoisty antygen sterczowy, jego poziom jest analizowany przy podejrzeniu nowotworu gruczołu krokowego.
Ca-125. – białko analizowane w diagnostyce raka jajnika.
CA-19.9. – to białko badane przy podejrzeniu raka trzustki i raków dróg żółciowych.
Należy pamiętać, że zmiana poziomów markerów nowotworowych nie jest potwierdzeniem obecności raka, mogą one ulegać wahaniom również pod wpływem innych czynników. Co więcej, ich brak nie świadczy, że w organizmie nie ma zmian nowotworowych. Dlatego tak istotna jest odpowiednia analiza wszystkich wyników.
Biopsje w diagnostyce onkologicznej
Jeśli zostaną wykryte w organizmie zmiany o charakterze nowotworowym, konieczne jest wykonanie biopsji. Biopsja to specjalistyczne badania polegające na pobraniu materiału biologiczne ze zmienionego chorobowo obszaru do analizy. Dokładne badanie pobranych komórek umożliwia ocenę typ nowotworu, co jest niezbędne do wybrania właściwej terapii. Wyróżnia się 3 najważniejsze typy biopsji:
Biopsja cienkoigłowa – umożliwia pobranie komórek ze zmienionej tkanki za pomocą cienkiej, długiej igły, pod kontrolą USG. Podczas nakłucia aspirowane są komórki razem z płynem międzykomórkowym. Następnie uzyskany materiał poddawany jest analizie cytologicznej. Nakłucie cienką igłą nie jest bolesne, więc zabieg nie wymaga znieczulenia, co więcej nie ma po nim żadnych powikłań.
Biopsja gruboigłowa – również polega na wprowadzeniu igły do zmienionej tkanki w celu pobrania materiału. W tym jednak wypadku igła jest grubsza, a do analizy pobierany jest fragment zmienionej tkanki lub narządu. Badanie wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym pod kontrolą USG. Uzyskany materiał jest poddawany ocenie histopatologicznej.
Biopsja chirurgiczna otwarta – jest wykorzystywana do wycięcia całej zmienionej tkanki wraz z marginesem zdrowej. Stosowana często, przy zmianach nowotworowych skóry, które po wycięciu są poddawane badaniu histopatologicznemu. Choć jest to metoda inwazyjna, jednak w wielu wypadkach najskuteczniejsza.
